This is an ongoing project:Interviews with Kurdish Women Writers Series
In honor of the Kurdish Women Writers,
Voice of Kurdish American Radio for Democracy, Peace, and Freedom, from the
U.S, in collaboration with the organization World Women for Life (WWFL),
conducted interviews with women identified writers from Kurdish decent. In this
series, we learn about the lives and work of these talented writers, as they
share with us the inspiration behind their work and contribute their insightful
wisdom on working as Kurdish writers in today's world. In these interviews, we
learn about the writer's backgrounds, interests, their role models,
motivations, the role of mother tongue and relationship to other languages, as
well as their take on feminism in their writing, experiences of gender-based
discrimination, and misogyny.
|
Interviews with Kurdish Writers Series
 |
March 9, 2018
Exclusive; VOKRadio, Los Angeles
In observance and honor of International Women's Day/Month, Voice of Kurdish American Radio for Democracy, Peace, and Freedom, from the U.S, in collaboration with the organization World Women for Life (WWFL), conducted interviews with women identified writers from Kurdish decent. In this series, we learn about the lives and work of these talented writers, as they share with us the inspiration behind their work and contribute their insightful wisdom on working as Kurdish writers in today's world. In these interviews, we learn about the writer's backgrounds, interests, their role models, motivations, the role of mother tongue and relationship to other languages, as well as their take on feminism in their writing, experiences of gender-based discrimination, and misogyny.
These writers work in diverse fields and span different genres of writing. Some are accomplished authors of novels, while others work in journalism, poetry, and non-fiction.
Please introduce yourself the way you would like to be introduced to our audience but with a specific focus on your interests in writing.
My name is Kajal, born and grew up in Roj-halat Kurdistan Province. I began my early education in primary and high school in my hometown. There was no college in town so, I married and moved out of Kurdistan. I continued my education in Ahwaz at the time when I had two small children. Later, I continued my education in the US and received my Ph.D. in 1986.
I am a social-cultural anthropologist with the specialty in Mesopotamia including Kurdistan. I have been teacher and lecturer at the US-colleges and universities for most of my life. The last decade I have been with Anthropology Department at Boston University and Harvard University as faculty --a senior research fellow at Near Eastern Languages and Civilization, and now I am retired. I am a mother, a grandmother of five and live in Boston.
Also, I am director of Kurdistan Justice and peace Academy established in 1998. The KJPA/I mission is to provide modern education to Kurdistan. Since 2012 KJPA has helped with health and welfare of Kurdish refugees from Syria. KJPA has organized campaigns for US-based humanitarian groups to come to Kurdistan Bashour. Among the charity groups -the LDS Charity has helped with education -offering free courses in English, Economy, marketing, training physicians for laser surgery at Duhok Hospital and they have contributed to building a chicken farm for Ezdis in Sinjar etc. Overall, they have contributed hundreds of thousands of dollars of medicine, clothing, and other life necessities to refugees in various projects in camps in Duhok, Sinjar, and Erbil and Sulaymaniyah.
Our Mottos at KJPA are;
No Kurds should be left without education.
Education in mother tongue is a Human Right. Peace cannot be accomplished without Justice. Justice cannot be accomplished in Kurdistan without freedom and self-determination Freedom and pursuit of happiness is a human right
Furthermore, I am activist and a lecturer and have delivered many conscious raising talks to publicize the Kurdish cause. I have traveled to Kurdistan on several occasions since 2005. My purpose was just to reorient myself to my identity. Professionally, I have found all parts of Kurdistan very fascinating and as one of my colleagues at Harvard anthropology department said, "Kurdistan is a gold mine for archaeological research." So, I fell in love with my motherland. I continue to work on a few projects to this day.
|
Please introduce your book/books or any published work that you may have. What are they about, whose voices do you center in your work? Who are the heroes of your books, and how do these related to your personal life?
My book chronicles my life as a woman from Kurdistan province of Iran who grew up in a Sunni community. In this journey, I was caught up in controversies involving Sunni vs. Shiite, Kurds, and non- Kurds. My primary focus is on gender, ethnicity, religion, education, and politics in Kurdistan and how they shaped my identity.
Although my life has not been as painful as the lives of millions of my fellow Kurds, I believe it gives insight into the life of a Kurd in a multi-state nation within a third- world colonial framework. I have discussed the interrelationship of the above factors and their implications in the day-to-day life of Kurdish people. I have included my experience from my trips to Kurdistan and I could say my book is an
Ethnography of Kurds-it is "A Journey to Identity as a Kurd". It covers all aspects of life -social, cultural and psychology and women in Kurdistan. It is an authentic research on Kurds and their Identity.
Regarding books and articles, I believe evaluating Kurdish women based on their writing women is not the right approach and it does not apply to me. On women's day or month, rather you should look for women's accomplishments throughout their life not just their writing. I have seen great women who have served their people the best but, have written any books. You do not see many books published by accomplished women leaders.
Also, I believe I am not a writer based on standard understanding. I am a scholar, and, in my profession, we must go through months and years of fieldwork and experience to be able to write and publish. I have written and published many articles both as an academician and as a Kurd. Among them are few that are related to Kurds-- Kurdish question and their rights to independence, 2oo5, and a demographic study of Kurds in Iran and Turkey, published 2011. |
Who are your role models? Who motivated you? Who has supported you while you were writing and continue to write your book(s)?Through my life and travels in Kurdistan, I have met many great women, who have proven they are strong, sincere, determined and as capable as any of their peers, male or female. But, the most honorable moment in my life was the day I met the legendary Leyla Zana, I choked and cried -I was baffled how this docile, beautiful woman coming from a small village was so strong, and so bravely stood up against the Turkish authorities. I could not even imagine how this delicate, fragile woman had survived the tortures and prison for so long. She sacrificed more than a decade of her life just to claim her national identity. During her years in prison, Leyla gained respect and admiration from prominent people around the globe. To me, Leyla is an Iconic representative of perseverance, dignity, honor integrity for Kurds. Sadly, we have not paid her the respect and admiration she deserves.
And who motivated me? Maxim Gorky the noted Russian writer once remarked that he was a graduate of the People's University. I, too have learned more about Kurds, women, and their oppressors from my people than any school or book. I have learned from the uneducated mothers who try to cope with all calamities that have happened to Kurds every day. From the very beginning of my life, my mother-- a woman with no education taught me more than any school of isms. She was aware of the importance of education. And her motto was "Qalame lash xenjare tezh tera " "A pen is mightier than a sword". My mother was keen to see her children educated--a privilege she never had.
Her married life had started at the time she was barely thirteen, deprived of basic education -there was no school around in her town even schooling and education was not priority for women those days, forced to work under mother in-law's harsh discipline, lost her husband when she was in the late thirties and raising seven children as a single mother. Although she became the breadwinner for the family by hard-working, Sharia law did not allow her to have access to her deceased husband's wealth. So, at a very young age, I learned that my mother and millions of women like my mother are the victims of a tradition that encourages bride- child marriage, a Sharia law that is gender biased -and a chauvinistic policy that makes Kurds a second-class citizen.
As you see, we do not have to wait until we grow up and find a role model. We learn Justice from injustice in society. And we do not have to go around the world to find a hero. The role model evolves from within our society. Sadly, this is what most Kurds do -they look outside to find a hero to worship while they ignore their own. It is like the Centrifugal force in physics, which moves you away from the center of attention. The idea that our idols come from outside stems from the low self-esteem complex that is the result of a long term forced assimilation to our occupiers' culture. |
How familiar are you with your mother tongue? How has this helped and/or hindered your ability to express your thoughts?
I believe talking about my experience of the first day of school can explain my love for my mother's tongue. The day that I became aware of my identity as an "other." The first day of school was my first experience in learning about my identity as a Kurd. The school was challenging for me because I did not have the luxury of tiny classes with individual attention. More than fifty students, ranging in age from four to thirteen, shared a small room. I was shocked to find everything taught in Farsi. Nothing was discussed and used based on what I had learned at home, so my mother's language was not relevant at school. If that were not enough, the teachers were foul-mouthed, racist, and truly frightening. As I grew up and looked back at my primary school teachers, I realized that their behavior represented a typically condescending attitude towards Kurds. Our teachers were arrogant and hurled insults at us such as Kurde vahshi, "savage Kurds." They wanted us to appreciate the fact that non-Kurds had sacrificed their lives to teach 'Savage Kurds'. The first day when I returned home I asked my mother "Why are we Kurd?", and "Can we become Fars?" My poor mother cried.
Since my childhood, I began questioning why we were not allowed to speak my mother tongue and determined to learn. So, I resisted assimilation and determined to be a Kurd and speak Kurdish. And even more, I strived to excel academically and professionally just to prove that I am not lesser than others
Speaking the Kurdish language has helped me to be able to talk to forty million Kurds -from the nomads to Kurdish refugees from Syria. Knowing the language has helped me learn authentic Kurdish societies' history, culture-poetry, music and their psychology of life. I love it and enjoy it very much. To use a quote from Ayshe Shan a famous Kurdish singer from Bakour, "Zmane Kurdi Shirin u Khoshah ", "Zmane Kurdi habue maye".
Here is a story of one of my visits to Syrian Refugee camp in Dumiz. It explains how knowing Kurdish language has helped me to learn my identity.
In December 2012, I went to Dumiz camp in Duhok to distribute water filters, I visited several tents. When I entered the first tent, I expected hearing moaning and crying. Instead, I was mesmerized by the resiliency of these refugees, especially the women. The tent was a living space to seven people, and all rooms--bedrooms, the family room, and kitchen--had morphed into one. The tent was clean and organized-there were even photos of their loved one on the wall. The lady of the house dressed impeccably clean, and above all, she wore a beautiful smile. She was full of hope and had high spirits. When I spoke to her in Kurdish she was elated. She kept asking me to stay and have a cup of tea, as all Kurds do when they have a guest. I was quite amazed; here we were two women, one from the very eastern part of Kurdish land and the other was from the very western part, more than nine hundred kilometers apart. Despite the two political boundaries and three artificial countries between us, we could communicate and talk as though we were longtime friends. She immediately called me Khoshkah Kajal "Sister Kajal." And yet, Kurdish language has hindered me from expressing my thought the way I like. Obviously, every language has its own microcosm and cultural specificity-that makes it challenging to translate your thoughts into other languages. |
How does your Kurdish background appear in your writing? Are the labels of being Kurdish helpful or obstacles?
As I am committed to promote Kurdish awareness and fulfill my promises to Kurds and especially, women like my mother-- all my writings, lectures, activities are about Kurds. Of course, it has helped me, but it has been an obstacle in certain circumstances too.
|
As a female identified writer, what kinds of gender-based problem/issues/obstacle have you faced?
I have faced age biased and gender-based problem more from my fellow Kurds and among some Middle Eastern community. They do not take women seriously. No, Kurdish media except for your radio has asked me to say something on women's day or even on other subjects!! Isn't it odd?
How much has feminism impacted your writing? Do you consider yourself a writer for women/about women?
I find it hard to answer this question. All my life I have been concerned about women's problem even before I knew anything about feminism. Honestly, I do not feel comfortable to pigeonhole myself in any ism. We do not want to exclude men from cooperating with us for the liberation of women. In our mission for equal rights for women, we should apply a holistic approach to society to change the culture of bias and abuse. We should bring men in to help us for changing traditional laws and regulations that are hindering women's progress.
|
As a Kurdish woman writer, what kinds of minority-based problem, issues, or obstacle have you faced?
I have learned that biases mostly evolve from men who come from people or cultures who have low self- esteem of their own family or men who are insecure and intimidated by strong women. On the contrary, I have seen in a civilized world there are men who respect women for their knowledge and sincerity regardless of their race and ethnicity.
|
Have you faced misogyny, racism from American institutions or society, or any other community you belong to?
Of course, it comes with the territory. Age bias, gender bias, name calling all are part of the game if our men are not culturally educated. I have experienced all of them. When a woman steps into a so- called "man's world" she will face different treatment form some groups. But, I cannot blame American Institution for it. I have seen less bias and prejudice living in the US than when I was living in Iran and among Persians.
|
What are your futures plans for your writing? and what message do you have for young people with similar backgrounds who want to become writers?
My plan is to finish my projects on Ezdis, and history of archaeology in Kurdistan. Other topics are Women, the study of the old civilization of Mittani (more than 3000 years civilization) and Nuzi's culture in the Yourgan-Tepe region of Kirkuk. Unfortunately, the Kirkuk project has stopped now due to the political turmoil in the area.
My message for young people is to start writing your journal and be the eye and ear of your society and learn from it. Everything you need to write about is within your reach. The word of advice for Kurdish women is-women are the pillar of the culture, keep the Kurdish language and culture alive and be part of a better society for Kurds.
Voice of Kurdish-American Radio for Democracy, Peace, and Freedom
|
------------------------------------------
Interview #4
ڕێواس ئەحمەد بانیخێڵانی، ۆتوۆێژ له گه ڵ ده نگى كورده كانى نيشته
جي ئه مريكا
له زه نجيره ۆتوۆێژه كان له گه ڵ ژنانى نوسه رى كورد
٢١ ي مانگى مارچ ٢٠١٨
تايبه ت به VOKRadio
بو رێزگرتن و گرينگى دان به روژى جيهانى ژنان و هه روه ها رێز گرتن له مانگى مارچ وه ك مانگى رێز لينان له چالاك وانانى ژن، ده نگی کورده كانى دانيشتوى ئه مريكا بو ديموكراسى، ئاشتى و ئازادى , به یارمه تی رێکخراوه ی ژنان بو ژیان زنجیره وتو وێژیکی له گه ل نوسه رانی ژنى کورد له هه نده ران به مه به ستی ناساندنی زیاتری ئه وان ده س پی کردوه. له م زه نجيره وتوويژانه دا هه ولمان داوه هاندره سه ركيه كانى سروشتى ، سايكالوژى و كومه لا ياتى كه كاريگه رى بووه له نوستراوه كاني ئه م گروپه له ژنانى ليهاتوى كورد له دونياى ئه ورودا به خه ينه به ر ده س بينه رانى ئه م وتوويژانه.
له پرسياره كاندا ئيمه هه ولمان داوه له رابوردوى ژيانى نوسه ر، ئه و كه سايه تيه يانه كه كاريگه رى به رچاويان له ژيانى ئه واندا بووه، رولى زه مانى دايكى و هه ره ها كاريگه رى زمانه كانى كه له سه ر ئه وان زور به كورتى زانيارى خر كه ينه وه وه هاوكات رولى بيرو باوه رى فيمينيستى له پيك هاتنى كه سايه تى نوسه ر، ئه زمونه كانيان له مه ر نابه رابه رى و نا ته بايي دژ به وان به هوى ژن بونيان به خينه به ر ده س خوينه رانى ئه م زه نجيره وتوويژانه.
نوسه رانى ليهاتوى ژنى كورد له بواره جور به جوره كاندا سه ركه وتنيان وه ده س هيناوه. به شيك له وان وه ك نوسه ره ى كورته چيروك، به شيك له وان وه ك روژنامه نوس و شاعير و به شيكى كه نوستراوه كانيان له سه ر ميژو و كومه لگا و ژينگه و سياسه ت و ئابوريدا بووه.
-------------------------------------------------------------------------
تكايه یێناسه یێک سه باره ت به خوتان و چونیه تی ژیانتان وه هه ر وه ها ده س پێ کردنتان به نوسینی کتێب بو خوينه رانى ئه م وتوويژانه باس كه ن.
ناوم ڕێواس ئەحمەد بانیخێڵانی، نازناوم: ڕێواس ئەحمەد بانیخێڵانی( ڕێواس جاف)
لە ساڵی ١٩٥٧ لە شاری قەلعەسالح سەر بە پارێزگای عەمارە لەدایکبووم. ئەو کاتە باوکم نەفی کراوە بۆ ئەو ناوچەیە. لە خێزانێکی نیشتمانپەروەری چەپ پەروەردە بووم. باوکم ئەندامی سەرکردایەتی حزبی شیوعی عیراق بووە. بۆیە ژیانمان پڕبووە لە دەربەدەری و دەردەسەری. لە زۆربەی شارەکانی کوردستان دا ژیاوین. پلەی خوێندني ماستەرنامە م لەسەر ئەدەبی ڕووسی لە مۆسکۆ، و ماستەرنامە م لەسەر ئەدەبی فۆلکلۆری کوردیی منداڵان، له ستۆکهۆڵم وه رگرتووه. بواری داهێنانم: ڕۆمان و بەرهەمی منداڵان وەرگێڕان
کورته یه ک سه باره ت به کتێبه که تان بفه رمون . به باوه رى ئيوه تا چ ئاستیک نوسينى كتيب پيوه ندى به ژیانی شه خسی خوتووه بووه يان له ژيانى خوت ئیلهامی گرتوه؟
کارەکانی پێشووم
• چیرۆکەکانی تۆلستۆی بۆ منداڵان- وەرگێڕان لە ڕووسییەوە. • فلیپۆک، تۆلستۆی- وەرگێڕان لە ڕووسییەوە. • ژن، ڕۆمان. • پرتەوی لێکترازان، ڕۆمان. • گوڵچیایی ڕۆحەکان، رۆمان. • لە ئامێزم بگرە رۆمان • ئاوێنەی ژنێکرۆمان • • بەرەو کۆمەڵگایەکی بێ توندوتیژی. لێکۆڵینەوەو فاکتە. • ٤٥ کتێب بۆ منداڵان بۆ تەمەنی ١-٥، ٦-٩، ٨-١٢ بۆ منداڵانی تەمەن ١ـ ٥ سال • وشەکانم • ئەندامانی لەشم • وەڵامەکا • رامان چی دەکات؟ • ڕامان دەکەوێت • سیما نایەوێت لە سەر قەعدە دانیشێ • سیما چی لەبەردایە. • سیما نەخۆشە • سیماو ڕامان ژیکەلەن • ڕامان خەوی لێ ناکەوێت بۆ منداڵانی تەمەن ٥ـ ٨ ساڵ • مەیموونەکە برسییەتی • ڕامان ددانی دێشێ • مەیموون و پشیلەکە شەڕ دەکەن • سیما حەزی لە ماتۆڕە • سیما و ڕامان لەم هەفتەیەدا چی دەکەن • سیما و ڕامان سەردانی دایەگەورە و بابەگەوردە دەکەن • سیما خەریک بوو دەستی بسووتێت • سیما و ڕامان زەرنەقووتەیەکە بەخێودەکەن • خێزانی ئاژەڵ • سیما و ڕامان جل دەگۆڕن بۆ منداڵانی ٨ـ ١٢ ساڵ • ئاو • ئاووهەوا • من حەزم لە خواردنی سەوزەیە • سیما و ڕامان گەورەدەبن • جیهانی ڕووک • جیهانی باڵندە • باخچەی ئاژەڵان • سیماو ڕامان حەزیان لە سەوزەیە • لەش جۆن کاردەکات • هەستەکان زنجیرەی چیا ٢ دلۆ و دیدۆ دە کتێبە زنجیرەی چیا ٣ باوکم چوو بۆ ئاسمان شاد مۆبیلێکی دەوێت مارتین و دووربینەکەی بابەگەورە مارتین فێری خوێندنەوە دەبێت من برایەکم دەوێت
هاندره سه ركييه كان كه كاريگه ريان له سه ر ڕێواس ئەحمەد بانیخێڵانی بووه كه ببیته نوسه ر چييه؟ چ که سیک یارمه ت ده ری نوسینه کانتان بوو؟
 لە سەرەتای نەوەتەکاندا کە دەچوومە کتێبخانەکان ژمارەیەکی زۆری کتێبی منداڵانم دەبینی. ئەمە سەرنجی ڕاکێشام و هەوڵمدەدا چیرۆکی منداڵان نخوێنمەوە. لەساڵی ١٩٩٠ کە بوومە دایک یەکم منداڵم بوو، هەر لە مانگەکانی یەکەمەوە هەوڵمدەدا کتێبی بۆ بخوێنمەوە. لێرە بەرهەمی هەمە جۆرە هەیە بۆ منداڵانی پێش یەک ساڵ لە شێوەی نەرم و ڕەنگاوڕەنگ دروستکراون. ئیتر لەو کاتەوە کەوتمە بیرکردنەوە لە منداڵانی کورد و منداڵێتی خۆم و بێ بەشیمان لەو ئەدەبە مرۆییانە. لە کۆتایی نەوەتەکاندا بیرم لە خوێندن کرد لە زانکۆ. هەرچەندە ماستەریسشم لە ئەدەبی ڕووسیدا هەبوو. بەڵام هەردەم حەزم دەکرد لە ڕووی ئەکادیمییەوە شتێک لەسەر ئەدەبی منداڵان بخوێنم. لە ١٩٩٩ دەستم بەخوێندن کرد لە زانکۆی ستۆکهۆڵم لە بەشی زانستی ئەدەبیات و بەشی ئەدەبی منداڵانم هەڵبژارد. لەوێوە دەستم کرد بە خویندنەوەی گەلێ سەرچاوە سەبارەت بە چیرۆکی فۆلکلۆری منداڵان و فابێل و چیرۆکی هونەری و هەروا چەندان بەرهەمم لەسەر مێژووی ئەدەبی مندالان و هونەری نووسینی چیرۆک خوێندەوە. لە ٢٠٠١ ماستەرنامەم لەسەر چیرۆکی فۆلکلۆری کوردی بۆ منداڵان نووسی. پاش ئەوە لەو باوەڕەدابووم ئەدەبی منداڵان دەبێت تەکانێ بەرەو پێشەوە بدات و منداڵان نزیک بکاتەوە لە جیهانی منداڵێتی خۆیان. لە ئەدەبی منداڵانی جیهانیدا دەمێک بوو ئەرکی مامۆستایەتی و پەنجە ڕاوەشان بەسەرچووبوو. نووسین بۆ منداڵان کارێکی ئاسان نییە ، دەتوانم بڵێم گرانترە لە ئەدەبی گەورە ساڵان. لەبەرئەوەی زمان و زهنیەت و تێگەیشتنی منداڵ بەدەوام لە گۆڕیندایە. بۆیە گرنگی دان بە تەمەن زۆر گرنگە لە نووسیندا. هەربۆیە لەسەرەتادا بیرم لەوە کردەوە ئەو چیرۆکانەی کە دەینووسم بەپێی تەمەنی منداڵ بێت و گرووپەکان بەپێی تەمەن لە ڕوانگەی تیرۆی گەشەی منداڵ دیاری بکەم. بێگومان بۆ ئەم مەبەستە کەڵکم لە ئەدەبی منداڵانی سوێدی و جیهانی وەرگرت . بۆیەکەمین سییەم کتێبم بە پێی تەمەن جیاکردەوە. بۆ سێ تەمەنی جیاواز نووسییومە.
زنجیرەی چیای سێ بۆ تەمەنی ٥ـ٩ ساڵە
لە دوو بەش پێکهاتووە ١ـ٥ چاپکراوە ٥ کتێبی تر لە هەوڵداندام بۆ چاپکردنیان بەم شێوەیە دەبنە ٥٠ کتێب بۆ منداڵان و تەمەنە جیاوازەکان
هەوڵمداوە ئەو بابەتانە هەلببژێرم لە جیهان و ژینگەی منداڵەوە نزیک بێت و منداڵان خۆیانی تێدا بدۆزنەوە ، حەز بکەن کەسێک بۆیان بخوێنێتەوە.
زمان، بەپێی تەمەن هەوڵمداوە بیر لە گەشە و ژمارەی ئەو وشانە بکەمەوە کە منداڵ لەو تەمەنەدا دەیزانێت. ڕستەکان سادەن و لە هەمان کاتدا هەوڵمداوە منداڵ فێری وشەی نوێ بێت. تا تەمەنەکە گەورەتر دەبێت ڕستەکان لە رووی پێکهاتەوە ئالۆزتردەبن. لە زنجیرەی یەکەمدا کۆمەڵی کتێبی فاکتەم نووسیوە کە سەرچاوەیەکی باشی زانستین بۆ منداڵان. من وەک هەموو کوردێک لەسەرەتاوە هۆنراوەم دەنووسی، بەرهەم و هۆنراوەکانم لەو ڕۆژنامانەدا بڵاودەکردەوە کە لە ناوەڕاستی هەفتاکانەوە لە کوردستان دەردەچوون و لە هەولێریش لە زۆربەی کۆڕو کۆبوونەوە ئەدەبیەکاندا بەشداریم دەکرد. ئەو سەردەمە زیاتر خۆم بە شاعیر دەزانی. وەک ژنە شاعیرێ ناسراوبووم. نووسین لەهەموو بوارەکانی داهێنان زیاتر پەیوەندییەکی ڕاستەوخۆی بە ژیانی تایبەتی نووسەرەکانەوە هەیە. نووسین لای من بە پرۆسەیەکی پچڕپچردا تێپەڕیووە هەروەک چۆن ژیانم تا ئێستاش بریتییە لە زنجیرە دابڕانێکی پچڕپچڕ. لە کۆتایی هەفتاکانەوە، لەبەر باری سیاسی و ڕاوەدوونان و گرتنی ئەندامانی حیزبی شیوعی ئەو کات ناچاربووم واز لە خوێندن بێنم و بەرەو سۆڤیەتی جاران بڕۆم. ئەمە باس دەکەم لەبەرئەوەی خوێندن وژیانم لە مۆسکۆ وەرچەرخاندێکی لە ژیانمدا کرد. زمانی ڕووسی و خوێندن لە بەشی ئەدەبیاتی زانکۆی مۆسکۆ دەرگایەکی نوێی بۆ کردمەوە. هەر لەو ماوەیەی کەلە مۆسکۆ بووم، چیرۆکێکی درێژم نووسی کە بڵاوو چاپنەکرا. پاش تەواوکردنی خوێندن گەڕامەوە بۆ ناوچە ئازادکراوەکان. ماوەیەی چوارساڵی پێشمەرگایەتی دابڕانێکی تری لە پرۆسەی نووسیندا دروستکرد. کاری مێدیایی و سیاسی بۆشایی بۆ کاری داهێنان بەجێنەهێشت. لە چەند کورتە چیرۆکێک بەرهەمێکی ئەدەبیم نەبوو.لە کۆتایی هەشتاونۆوە لە سوێد گیرساومەتەوە، یەکەمین سیانزە ساڵی ژیانم زیاتر سەرقاڵی ژیانی خێزانێتی بووم. هەربۆیە لەو ماوەیەدا لەهەندێ وتارو کورتە چیرۆک زیاتر هیچ بەرهەمێکم بڵاونەکردووەتەوە. هەندێک جار دەڵێن بۆ ژنی ڕۆمانوووس و نووسەرمان هێندە کەمە، وابزانم ئەو وەڵامە لای منە. بەڵام هەموو کات لەو باوەڕەدام گەر مرۆڤ داهێنەربێت و ملنەدات و ڕۆژێ لە ڕۆژان کراسو کەواکەی لێهەڵدەکات و ئەو حەز و بەهرەیە دەکەوێتەوە کار. هەموو ئەو ئەزموونانەی کەلە ژیانیدا پێیدا تێپەڕیووە دەبێتە کانییەک و لاولاوی بەرهەمەکانی ئاودەدات. یەکەمین ڕۆمانم لە ساڵی ٢٠٠٤ بڵاوکردەوە نزیکەی سێ ساڵی ویست تا توانیم تەواوی بکەم. هەندێ جار ماوەیەکی زۆر بوارم نەدەبوو بچمەوە سەری بۆیە کە دەستم پێدەکردەوە بیرم چووبوو لە کوێدا ڕۆمانەکەم بەجێهێشتووە. ناچاردەبووم سەرلەنوێ نووسراوەکە بخوێنمەوە. کاتێ دەستم بە ڕۆمانی ژن کرد بە نیازی چیرۆکێک دەستم بەو کارە کرد. بەڵام هەستمکرد رووداو وکەسەکان تادێت پەلدەکێشن بەرەو چوارچێوەی سترکتوری ڕۆمان دەڕۆیشت. زۆر جار دەڵیم ئەو هێزەی لەزەینمدایەو ئەو هەموو خەمەی لە دڵمدا پەنگی خواردببووە بڕیاری دا ببمە ڕوماننووس. ئێستاش پاش چوار ڕۆمان هەست دەکەم ژیانی من بەبێ ڕۆمان تابلۆیەکی بێ هێل و ڕەنگە. ڕۆمانی ژن باس لە ژیانی سێ ژن دەکات هەتاو ڕێزان بە مەبەستێکی جیاواز شوویان بە ئەوروپا نشین کرد تا بێنە ئەوروپا، کەچی ژیان ئەو بەهەشتەنەبوو کە ئەوان چاوەڕوانیان دەکرد. شارا لەگەڵ خێزانەکەی هاتە سوێد، بەبێ ویستی خۆی درا بە ئامۆزاکەی تا ئەو ڕاکێشێتە سوێد. ژیانی ئەم سێ ژنە پڕبوو لە ئازارو توندوتیژی و سەرگەردانی. ژیان لە وڵاتێکی ئەوروپایی مانای ململانێیە لەنێوان دوو کولتوور و دوو تێروانین و دوو چارەنووسی سەپێنراو. تەنیا ئەو کەسانەی کە بە قوڵی لە ماناکانی ژیان گەیشتوون خاوەن ئەزموونێکی مۆزایکین دەتوانن لەو ململانێیەدا ژیان ببنەوە. ڕاستە ئەم ڕۆمانە باش لە ژیانی سێ ژنی کورد دەکات لە ئەوروپا بەڵام ڕیشەی کێشەکانیان لە کوردستاندا خاکی داکوتاوە. بێ گەڕانەوە بۆ ژیانی خێزانەکان لە وڵات بەرسەرهاتی ئەم سێ ژنە وەک دارێکی بێ خاکی لێدێت. پرۆسەی نووسینی ڕۆمانی دووەمم پرتەوی لێکترازان خۆی لە خۆیدا چیرۆکێکە. ئەم چیرۆکەم کاتێ دەست پێکرد و سەرقاڵی ئەوە بووم کە ناوەڕۆکی ئەم نووسراوە بکرێتە سینارێوی فلمێک لە سوێد. ئەو بیرۆکەیە باسی لە ناردنی دوو منداڵی کوردی دەکرد بەتەنیا بۆ سوێد، باسی ئازارو دەردەسەری ئەو دوو منداڵەی دەکرد کە بەبێ دایکو باوکیان لە سوێد گیرسانەوە. ئەم سینارێویەش بووە فلمێک بە ناوی هیوا. ئا لەم کاتەدا هێشتا من لەکارکردندا بووم لە نووسینەوەو کارکردن لەسەر ئەو بیرۆکەیە، کوڕەکەی خۆمم لەدەستدا. پاش ساڵیک لەم کارەساتە بڕیارم دا کەدەست بەکارکردن بکەم لەسەر ئەو بیرۆکەیە. ئێوارەیەک بوو نووسراوەکەم لەبەردەمی خۆمدا دانا تا کاری تێدا بکەم. هەر هێندەم زانی خۆم بوومە کەسی یەکەمی چیرۆکەکەو ژیانی خۆشم بووبە بەشێک لە ڕۆمانەکە. تاسەی من بۆ کوڕەکەم و تاسەی ئەو دوو کوڕە بۆ دایکوباوکیان بوونە دوو ڕووداوی تێکهەڵکێشراون کە بە شێوەیەکی هاوتەریب گەشەیان کرد. لەم ڕۆمانەشدا بیرەوەری و نامە بوونەتە دوو کۆڵەکەی پێکهاتە و بوونەتە بەشێک لە تەکنیکی گێرانەوە. کارەساتی ئەنفال بەردەوام لەگەڵمدا بوو، دەمووت چۆن جەنگی دووەمی جیهان بووە بابەت و کەرەستەی دەیان ڕۆمان و فیلم لای هەموو ئەو گەلانەی لەم جەنگەدا بەشداربوون. دەبێت ئەنفالیش بۆ ئێمەی کوردیش هەروابێت، ماوەی دووساڵ خەریکی کۆکردنەوەی ئەو بابەتانەبووم لەسەر ئەنفال نووسرابوون، هەروا لە ڕێگەی هاوڕیی دێرین و پێشمەرگایەتیم کاک سەرۆ ژمارەیەکی زۆر لەو ژنانەم بینی کە شاهێدی ئەو کارەساتەبوون. دەمویست باسی کارەساتی ئەنفال بکەم و بەدوای تەکنیکێکی وادا دەگەڕام کە گێرانەوەی ئەو کارەساتە هێندە گران نەبێت بۆ خوێنەر تا دوا لاپەڕە بەردەوام بن لە خوێندنەوە. کوڕی شێخێکی دەوڵەمەندی دوبەی لە تەمەنی سیانزە ساڵییەوە خەوی ترسناک دەبینێ، خەوەکانی باس لە کارەساتی ئەنفال دەکەن، ئەم خەوانە هەموو خێزانەکە هەراسان دەکات، دەینێرنە ئەمریکا لای باشترین دەروونناس، کەس باوەرناکا کە ئەمانە خەو بن چونکە ڕووداوی وا لە دەرەوەی سنووری مرۆڤایەتییە. لەوانەی کوڕەکە شێت بێت و خۆی ئەم ڕووداوانە دروست بکات. خەوەکان کەم دەبنەوەو لەگەڵ ڕوودانی راستەقینەی ئەنفال خەوەکان نامێنن، کورە سێ ژن دەهێنێ و هیچ منداڵی نابێت. شەوێک بە ڕێکەوت دەکەوێتە لای سۆزانییەکی ڕووس، ئەو ئەوەی بۆ دەدرکێنێ کە رۆژێ لە ڕۆژان کچێکی دەکڕێ کە لە وڵاتێکی شاخاویییەوە هێنراون، تەنیا و تەنیا ئەو کچە منداڵی پێدەبەخشی. ئەو کچە ناودەنێنن سەلوا، سەلوا عەرەبی نازانێ، سەلوا فێێ لێدی و قسەدەکات، بە زمانێ کە ئەوان لێی تێناگەن، سەلوا باسی ڕۆژانی زیندانی دەکات، لەیلای هاوزمانی بۆ دەهێنن تا یارمەتی بدات، کارەساتی لەیلاش لەو کەم ئازارتر نییە. لالۆ دەکەوێتە ناو ڕۆمانەکەو، دەبێتە هێزی رۆحی سەلواو لەیلا، هەردووکیان بەسەر بەرماڵەکەیەوە دەگەینێتە کوردستان. لە ئامێزم بگرە کەسەکان هەمان کەسی ڕۆمانی ژنە، دەتوانم بڵێم تەواوکەری ژنە و لەهەمان کاتدا وەک ڕۆمانێکی تەنیاش دەخوێندرێتەوە. هەتاو دەکەوێتە کۆماوە، ڕۆحی هەتاو بەرزدەبێتەوەو لەگەڵ رۆحی دوو ژن دەبنە هاودەم، ئۆڵگا ژنە شاعیرێکی رووسە و بە شیعرەکانی باسی خۆشەویستی خۆی بۆ ئازیزەکەی دەکات، سەمیرە ژنە عەرەبێکی جەزائیرییە، لەلایەن کۆنە میردەکەیەوە بە ڕێگایەکی تەماوی دەکوژرێ. لە ژیانی سەرزەمینیشدا هانسی کوڕی هەتاو و نەورۆز بەردەوام بەدیار هەتاوەوەن تا هۆشی بێتەوە سەرخۆی، هەوڵدەدەن لە ڕێگەی خوێندنەوەی یادداشتنامەکەیەوە لە رووی ڕۆحییەوە کاری لێبکەن و وەئاگا بێتەوە. لەم ڕێگەیەوە خوێنەران ئاگاداری ژیانی هەتاو دەبن. هەروا باس لە ئافێستادەکات کە لەلایەن دەستەلاتدارێکی پارەداری کوردستانەوە دەخەلەتێنرێ و پاش ئەوەی سکی پڕدەبێت بۆ شاردنەوەی ئەم کارە دەنرێیتە سوێد و مندالەکەی لەباردەبات. لەوێ ئاشنایی لەگەڵ ڕیزاندا پەیدا دەکات، کە هاوڕیی گیانی بەگیانی هەتاوبووە. ئاڤێستا دەریای شارای جوانە مەرگی ڕۆمانی ژن هەڵدەگرێتەوە.  لە ڕۆمانەکانمدا پەیوەندییەکی ڕاستەوخۆ لەگەڵ خوێنەر دروستدەکەم و لە نێوانی دێرەکانیدا زوو زوو سەرەتاتێکێان لەگەڵ دەکەم و زۆرجاریش بە ڕاستەوخۆ دەنگم دەبیستن. زۆر جاریش ئاگاداری ئەوەن من دەمەوێت چۆن چارەنووسی کەسی ناو ڕۆمانەکانم دیاری بکەم. هەمان پەیوەندی لەگەڵ کەسی ڕۆمانەکانمدا دەردەکەوێت. من ڕاستەخۆ لە گفتوگۆدام لەگەڵیاندا، ئەوانیش لەو پەیوەندییەی من بێزار نابن. لە رۆمانی ئاوێنەی ژنێک بەشی سێیەم و کۆتایی ژن و لە ئامێزم بگرەیە. لێرەدا نەورۆز و هەتاو و هانس دەگەڕێنەوە کوردستان. لەم ڕۆمانە باس لە داڕماندنی سیستەمی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتی دەکەم لە باشووردا، چۆن ئەم داڕمانە کاریگەرییان لە سەر کەسایەتی تاکی کورد بە ژن و پیاوەوە کردووە. لە ڕووی تەکنیکەوە بەشێکی رۆمانەکە باس لە ئێستا دەکات و بەشەکەی دی کە تێهەڵكێش کراوە باس لە باری کوردستان و تاکی کورد دەکات لە ٢٠٥٠ دا. کە هەتاو خۆی بە تەنیا لە خانووەکەی خۆیدا کۆچی دوایی دەکات. چ که سایه تیێک له سه ر ئیوه کاریگه ری بووه ؟ کام نوسه ر ڕینوینی ئیوه بووه؟ تا چ ئاستێک سیسته می سياسى و كومه لايه تى و كولتورى ولاتانى سۆڤیەتی جاران و هه روه ها ولاتى سوئيد و هه روه ها پروسه ی راهاتن يان ئینته گراسیون یارمه تی ده ری سه رکه وتنت بوه؟ دیارە ژیان لە وڵاتێکی دی دەرفەتی ئەوەی بۆ ڕەخساندووم کە ئاشنای بەرهەمی نووسەرانی وڵاتانی ترببم و مەودای بیرکردنەوەم بەرفراوانتربکەن. دوو ڕۆمانووس هەیە کە کاریگەری زۆریان لەسەرمن داناوە سەراماگۆ کە سەرنجی تەکنیکی گێڕانەوەی ڕۆمانەکانی دەدەم و تیهەڵکێشکردنی تێڕوانینەکانی بودیزم لە ڕۆمانەکانی پاولۆ کایللودا بۆ من ڕێگا نیشاندەرە و زۆربەی ڕستەکانی جیگای ڕامان و هەڵوێستەکردنە. لەوانەیە یەکێ لە گرفتەکانی من تەنیا ژن بوون نەبێت بەڵکو گیرسانەوە بێت لە وڵاتی سوێد کە بە وڵاتی دووەمی خۆمی دادەنێم. لەو وڵاتە دوورەدەستە ساردەدا هەست بە مرۆڤایەتی خۆم دەکەم، لە ماوەی ئەم هەموو ساڵانەدا هیچ کاتێ هەستم بەوە نەکردەوە بە شێوەیەکی جیاواز هەڵسوکەوتم لەگەڵدا دەکرێ لەبەرئەوەی ژنم. بەڵام ئەو هەستە لەهەموو هەنگاوێکمدا لە کوردستان هەستی پێدەکەم، تەنانەت لە تێراونینێکی سەرپێی شەقامەکاندا. وه ک نوسه ریێكى كورد له هه نده ران تا چ راه يه ك هه ستی نه ته وایه تی له سه ر نوسراوه کانتاندا یا له سه رنوسینی کتێبه که تان کاریگه ری هه بووه؟ ئايا خوتان به نوسه ري نه ته وه یی ده زانن؟
لەگەڵ ئەو ئاسوودەییەی کەلە سوێد هەستی پێدەکەم، بەڵام ڕەگەکەم لە خاکی نیشتمانم ڕۆچووەو و هۆی مانەوەم لە ژیان و پرۆسەی نووسیندا بەستراوە بە کوردبوونمەوە. بۆیە لە هەرپێنج ڕۆمانەکانمدا نەمتوانییوە خۆم لە گەڕانەوە بۆ کوردستان لابدەم، لە کاتێکدا شوێنی سەرەکی ڕووداوەکان سوێد و وڵاتانی ترە. ئەمەش تەنیا ئەزموونی من نییە بەڵکو ئەزموونی هەموو ئەو نووسەرانەیە لەبەر هەرهۆیەک لە وڵاتەکەی خۆیاندا ناژین. ئەمەش نەبووە هۆی دابرانی نووسەرەکان لە خوێنەرانیان. ئێستا جیهان هێندە بچووک بووتەوەو کێشە مرۆییەکان زیاتر و زیاتر لێک نزیک دەبنەوە.
وه ک نوسه رریک له هه نده ران چه نده بیروکه ی فمینیستی له سه ر نوسینه کانتان کاریگه ری هه بووه؟ ئايا خوتان به نوسه ر بو باسی مافى ژنان ده زانن؟
من زیاتر باس لە کێشەی ژن دەکەم لە ڕۆمانەکانمدا و ئەو نایەکسانییەی کە هەیە جیا لە کولتووری جیاوازو مێژووی جیاواز هەمان هۆکار و ڕەگی هەیە ئەویش نزم یان بەرز نرخاندنی مرۆڤەکانە بەپێی جیاوازی رەگەز.
ئازارەکانی ژن و کوردبوون دوو بابەتی تێهەڵکێشراون لە هەموو ڕۆمانەکاندا. ژن و منداڵانیش قورساییەکی زۆریان لە سەر شان بووە. زۆر لە پیاوان لەو باوەڕەدام کە من فمێنیستێکی توندڕەوم یان زوڵمم لە پیاوان زۆرکردووە لە بەرهەمەکانمدا، بەڵام خۆم لەو باوەڕەدام کە ئەوەی منی باسی دەکەم تەنیا ڕاگوزارە لە واقیعی ژن و پیاو دەکات لە کۆمەڵگادا. ئیتر هەریەک لە ئێمە چۆن ئەو واقیعە دەبینێت پەیوەستە بە زهنیەت و پەروەردە و هۆشمەندی ئەو تاکە. من باس لە یەکسانی ژن و پیاو دەکەم لە هەموو بوارەکاندا، تەنانەت لەمەسەلەی خۆشەویستیدا.
وه ک نوسه ریێکی كورد له هه نده ران چه نده زمانی دایکی له سه ر نوسینه کانتاندا یا خو نوسینی ئه م كتيبه تان کاریگه ری هه بووه؟ ئايا کێشه ی زمانی سوئيدى له سه ر نوسینی کتێبه که تان کاریگه ر ى بووه ؟
دیارە بوونم لە سوێد کاریگەری زۆری هەبووە لەسەر نووسینەکانم، جگە لەوەی زمانی سوێدی بووە سەرچاوەی زانیاری و هەر بەم زمانەش رۆمان دەخوێنمەوە. دەتوانم بڵێم زمانی سوێدی پاس زمانی کوردی دێت. بەڵام هەوڵم نەداوە بەو زمانە بنووسم. بەلامەوە گرنگە کە بەردەوام گەشە بە زمانی کوردی بدەم و دانەبڕێم لە ئەو گەشەیەی لەو زمانەدا ڕوودادەت لە نیشتمان. ئەویش لە ڕێگەی خوێندنەوەی بەردەوام بە زمانی کوردی.
نووسین لە سوێد و خوێنەر لە کوردستان دیارە ئەم گرفتێکی سەختی نووسەرانی دیاسپۆرایە. زۆر جار هەست بەو پەیوەندییە ڕاستەوخۆیە ناکەی کە وەک نووسەرێک پێویستت پێیەتی. دیالۆگ و گوڕێنەوەی بیروبۆچوونی خوێنەر بۆ نووسەر زۆر گرنگە، هەر ئەمەیە جۆرە دینامیکی و هێزی بەردەوامی دەبەخشێ بە نووسەر. لە هەمان کاتدا کە نووسەر بوونی بەردەوامی نەبێت لەناو خوێنەردا زوو بیردەچێت. لە پمێدیاکاندا کێشاوە بۆیە کەسانێکی وەک من کە سەر بە هیچ حیزب و لایەن و گروپێک نیم زۆر جار ئەو بوارەی کە پێویستە بۆت دروست بکەن بۆ بڵاوکردنەوەی بەرهەمەکان زۆر تەسک دەبێتەوە. منیش خۆم لەو بوارەدا سستم و تەقەلای بڵاوکردنەوەی بەرهەمەکانم ناکەم بە شێوەی شەخسی.
خه ونت بو داهاتوی نوسینه کانت چیه و چه ن هه ست به سه ر که وتن له كار و ئيشه كانت دا ده که یت؟ و چ په یامێکتان بو نوسه ره کانی دیکه له هه نده ران هه یه؟
بوونم لە سوێد وەک ژنێک یاریدەرێکی گەورە بووە بۆ من بۆ گەشە و فراوان بوونی مەودای بیرکردنەوەم و بەهێزبوونی کەسایەتیم وەک ژنێک. ئەوەی ئەم وڵاتە وەک ژنێک پێمدەبەخشێ هەرگیز وڵاتەکەی خۆم نیوەی ئەمەم پێنابەخشێت. هەموو بواری خوێندن و کارکردم بۆ ڕەخساوە. هەرلەسەرەتایی هاتنمەوە بۆ سوێد کەوتمە بواری کارکردن و پاشان خوێندن، ڕاستە مەسەلەی رەسیزم بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ کاریگەری دەبێت لەسەر ژیانی کۆچبەران. لەهەمان کاتدا لەسەر خۆمان وەستاوە چۆن توانا زیرەکی خۆمان دەخەینە بواری کارکردن و ئەو توانایە بۆ خزمەتی گەشەی خۆمان بەکاردەهێنین.
من ئێستا پێنج کتێبی نوێی منداڵانم لە ژێر چاپدایە. خەریکی نووسینەوەی بەسەرهاتی چەند ژنێکی خەباتگێڕم. بەڕای من ئێمەی نووسەرانی دەرەوە بە هەر شێوەیەک بێت دەبێت کاریگەریمان هەبێت لە بواری گەیاندی فیکری نوێ و یاریدەدەربین لە کردنەوەی بیری خەڵک و قبووڵکردنی ڕای جیاواز و کردنەوەی دەرگایەک بەرەو دیموکراتی و یەکسانی کۆمەڵایەتی
Voice of Kurdish-American Radio for Democracy, Peace, and Freedom
 |
-------------------------------------------------
Interview #5
Gian Sardar; VOKRadio interview
Interviews with Kurdish Writers Series
March 26, 2018
Exclusive; VOKRadio, Los Angeles
In observance and honor of International Women's Day/Month, Voice of Kurdish American Radio for Democracy, Peace, and Freedom, from the U.S, in collaboration with the organization World Women for Life (WWFL), conducted interviews with women identified writers from Kurdish decent. In this series, we learn about the lives and work of these talented writers, as they share with us the inspiration behind their work and contribute their insightful wisdom on working as Kurdish writers in today's world.
In these interviews, we learn about the writer's backgrounds, interests, their role models, motivations, the role of mother tongue and relationship to other languages, as well as their take on feminism in their writing, experiences of gender-based discrimination, and misogyny.
In these interviews, we learn about the writer's backgrounds, interests, their role models, motivations, the role of mother tongue and relationship to other languages, as well as their take on feminism in their writing, experiences of gender-based discrimination, and misogyny.
These writers work in diverse fields and span different genres of writing. Some are accomplished authors of novels, while others work in journalism, poetry, and non-fiction.
Please introduce yourself the way you would like to be introduced to our audience.
My name is Gian Sardar and I'm an American author of Kurdish/Belgian descent. My father is from Kurdistan of Iraq.
My name is Gian Sardar and I'm an American author of Kurdish/Belgian descent. My father is from Kurdistan of Iraq.
Please introduce your book/books or any published work that you may have.
Most recently, I wrote a novel called "YOU WERE HERE" which was published in May of 2016.
The story is literary suspense and centers around a character who has been plagued by recurring nightmares and is hoping to put a stop to them by solving a mystery she's uncovered within her own family. The novel centers around the concept of reincarnation, and central to it is the idea that we meet certain people for a reason, and that we may have known the people in our lives before. In addition to "YOU WERE HERE", I co-authored the memoir PSYCHIC JUNKIE, which tells the true story of actress Sarah Lassez's addiction to psychics. That book is a rather humorous look at what can be a rather funny and yet serious addiction, and it was a lot of fun to write with one of my very good friends.
Who are your role models and what was your motivation to write?
My main role model is my father, who is an amazing Kurdish born artist, Zuhdi Sardar. He always worked a day job, and has been an incredible example of someone who was dedicated to their art enough to find time to create while still paying the bills. He taught me dedication and tenacity and that ultimately your day job is only one part of the equation - the rest is simply your desire to do your art, no matter what. I learned a great deal from him in terms of art, cooking, gardening - you name it, he does it! As for my motivation to write, I've always wanted to write, for as long as I can remember.
As a child I filled journals with stories and even in college I started a novel, though at the time I was a Psychology major and didn't realize that writing was something I wanted to do professionally. Writing has been a way for me to escape into other worlds and ask questions about subjects that captivate or upset me.
How your mother tongue impacted your writing?
I wish I had an interesting answer here, but English is my mother tongue. I also wish I spoke Kurdish, but I've only learned bits and pieces over the years.
How does your Kurdish origin appear in your writing? (indicate negative or positive impact)?
I'm hoping that my ancestry will play a big role in my next book, but it's in the early stages so I don't want to say too much. Though my other books didn't involve Kurds or Kurdistan, I do think that my ancestry still plays a role in everything I write, as it's shaped the way I see the world. Growing up hearing my father's stories has had a tremendous effect on me and my interest in humanity and justice.
How much has feminism impacted your writing?
I've always been surrounded by strong, female role models. Most of my favorite writers are women, and for as long as I can remember I've read and cherished the words of women.
As a female identified writer, what kinds of gender-based issues/obstacle have you faced?
Honestly, I don't think I've had too many gender-based obstacles. Of course there are people you meet who might not at first take you seriously, because you're a woman, but those people were luckily never in a position to make or break my career. Everyone I've met in publishing has been professional and respectful of women. I'm very fortunate.
Honestly, I don't think I've had too many gender-based obstacles. Of course there are people you meet who might not at first take you seriously, because you're a woman, but those people were luckily never in a position to make or break my career. Everyone I've met in publishing has been professional and respectful of women. I'm very fortunate. Have you faced misogyny, racism from the community you belong to?
There are always misogynists, but I'm lucky in that I've not been adversely affected by any. Racism, to a small extent, was something that I experienced when I lived in Colorado and attended a mostly white school. I suppose the kids there hadn't had much experience with someone from the middle east, and I remember my father pulling up in a van that looked just like the van the terrorists drove in the film Back to the Future, which was big at the time. My friends, of course, knew my father and loved him - but other kids just saw his dark skin, heard his accent, and saw the van, and called him a terrorist. I was furious. It really opened my eyes to the power of Hollywood to create perception, and how people are often afraid of what they don't know or understand. Throughout my life there have been little instances similar to that, and I'm very aware that the racism I've experienced is nothing compared to what others have had to endure.
What are your future plans for your writing? and what message do you have for other writers?
Right now I'm working on another novel, and I'm hoping that one day it will be on the shelves, as it is my small way in trying to shed light on the Kurdish situation. As for my message to other writers, just keep writing! You'll never regret trying, but you'll always regret not having gone for it. Being a writer is something you can do at any age, from any location, and at any hour. If it's something you want to do, nothing should stop you.
Here is a link to buy the book: https://www.penguinrandomhouse.com/books/539675/you-were-here-by-gian-sardar/
**************************************
Voice of Kurdish-American Radio for Democracy, Peace, and Freedom
Here is a link to buy the book: https://www.penguinrandomhouse.com/books/539675/you-were-here-by-gian-sardar/
------------------------------------------------------------------------------
Interview #6
Interviews with Kurdish Writers Series
March 29, 2018
Exclusive; VOKRadio, Los Angeles
----------
In observance and honor of International Women's Day/Month, Voice of Kurdish American Radio for Democracy, Peace, and Freedom, from the U.S, in collaboration with the organization World Women for Life (WWFL), conducted interviews with women identified writers from Kurdish decent. In this series, we learn about the lives and work of these talented writers, as they share with us the inspiration behind their work and contribute their insightful wisdom on working as Kurdish writers in today's world.
In these interviews, we learn about the writer's backgrounds, interests, their role models, motivations, the role of mother tongue and relationship to other languages, as well as their take on feminism in their writing, experiences of gender-based discrimination, and misogyny. These writers work in diverse fields and span different genres of writing. Some are accomplished authors of novels, while others work in journalism, poetry, and non-fiction.
Please introduce yourself the way you would like to be introduced to our audience.
Dr. Berivan Dosky, Co-President of Kurdish PEN centr، one of the International PEN's active center.
Please introduce your books or any published work that you may have.
a- Translation of Dr. Nayereh Tohidi's book (Modernization, Islamization, and Gender in Iran).*
b- Kurdistan Region as an element of stability in the region. (Berivan Dosky)
c- The role of "Other" nationalities in Turkey (Berivan Dosky) d- Poetry book not published but individual poems published here and there in Kurdish newspapers and magazines. e- Few published articles in Guardian and other newspapers. Such as (my broken dreams of Iraq) and (Peace the Lonely Wonderer).
Who are your role models and what was your motivation to write?
Among Kurdish writers "Bextyar Ali" and in poetry "Sherko Bekas and Mueyed Tayib" I also like the poetry of Fatma Savci, Kejal Ahmed and Forough Farrokhzad. The motivation was not been able to speak up rather than putting down on paper as a start. How your mother tongue impacted your writing? I learned the beauty of expression from my mother tongue, the strong link and attachment to land and nature through that language. The bond between human and language and how that language is the product and wisdom of the very people in the very environment of the language spoken. My mother tongue helped me to discover beauty in other languages too by comparing the expressions and characteristics of languages. It has opened my horizon. It has taught me how people can be different in their way of thinking and how they can be similar in the common values of humanity even if the way expressing it is different.  It has also taught me how enriching and rewarding it is to be bilingual or trilingual but most of all how luxuriously satisfying to master your language...It is a privilege not accessible to many when their language is persecuted, unfortunately. It is so sad to see there are languages that vanish, die or limited as a result of persecution. Any language dies, is taken with itself a part of the human common heritage and wisdom..we, therefore, need to do our utmost to preserve and protect mother languages. How does your Kurdish origin appear in your writing? (indicate negative or positive impact)? I think in my mother tongue before putting my thoughts on paper so on the positive side it offers another beauty, another characteristic, another environment to the family of languages and writings. On the negative side although the Kurdish language is extremely rich and diverse yet there has not been any state or establishment backing for its development, instead there has been persecution and sever attempts to kill it. The states and governments occupying Kurdistan have done everything in their power to kill the Kurdish language, heritage, and literature because by killing a language you can kill the spiritual, human and national bond of new generations to the same community.
How much has feminism impacted your writing?
Written history is the history that remains most and has an impact the most- be it through literature or other forms of writings- for centuries men dominated the field of writings and set norms of society that is according to men's perspective. It is therefore extremely important to have women's input through writing, to express women's views and way of thinking in order to balance the world's perspective and norms that have been single sided and set in the society without taking women's views into consideration, therefore shaped the society according to men's desires, views and perspective. It is, therefore, a must that women write and write about anything and everything. As a female-identified writer, what kinds of gender-based problem/issues/obstacle have you faced? My first poetry book was burnt during Anfal genocidal campaigns when we were on the run and it was left behind. As a woman activist, I was not able to write freely under Iraqi regimes during the 80s so the only space of freedom that any writer could write was at the peak of the mountains in the liberated areas by the Kurdish freedom fighters. In the male-dominated societies, any expression of love and desire by women is looked at in a degrading way and could even cause danger to the writer, the same applies when women write about religion or politics, especially in the Middle East. It is only after the 90s that Kurdish women are coming forward and daringly enriching the field of writings with their perspectives, views, wisdom, and inputs. It is strange though that the Kurdish oral history, literature, and heritage is full of daring women expressions, it is, therefore, sad to see what persecution, fundamentalism, and lack of stability does to the way societies think. Have you faced misogyny, racism from the community you belong to? To different degrees because the Kurdish society has moved a long journey due to the struggle of women for their rights but the obstacles to overcome were (are) not limited and shouldn't be undermined. What are your futures plans for your writing? and what message do you have for young people with similar backgrounds who want to become writers? Unfortunately, I am the only breadwinner for my family and this takes much of my time but hopefully, I will have the time and energy to get my poetry book published and get to dedicate my time to reading and writing before it is too long. Each writer has their own plans but it is important that Kurdish writers write nonstop- especially women. **************************************
Voice of Kurdish-American Radio for Democracy, Peace, and Freedom
|
----------------------------------------------------------------------Interview #7
مه هاباد قه ره داغى؛ ۆتوۆێژ له گه ڵ ده نگى كورده كان له ئه مريكا
له زه نجيره ۆتوۆێژه كان له گه ڵ ژنانى نوسه رى كورد
٢ ي مانگى ئاوريل ٢٠١٨
تايبه ت به VOKRadio
له پرسياره كاندا ئيمه هه ولمان داوه له رابوردوى ژيانى نوسه ر، ئه و كه سايه تيه يانه كه كاريگه رى به رچاويان له ژيانى ئه واندا بووه، رولى زمانى دايكى و هه ره ها كاريگه رى زمانه كانى كه له سه ر ئه وان، زور به كورتى زانيارى خر كه ينه وه. هاوكات رولى بيرو باوه رى فيمينيستى له پيك هاتنى كه سايه تى نوسه ر، ئه زمونه كانيان له مه ر نابه رابه رى و نا ته بايي دژ به وان به هوى ژن بونيان به خينه به ر ده س خوينه رانى ئه م زه نجيره وتوويژانه.
نوسه رانى ليهاتوى ژنى كورد له بواره جور به جوره كاندا سه ركه وتنيان وه ده س هيناوه. به شيك له وان وه ك نوسه ره ى كورته چيروك، به شيك له وان وه ك روژنامه نوس و شاعير و به شيكى كه نوستراوه كانيان له سه ر ميژو و كومه لگا و ژينگه و سياسه ت و ئابوريدا بووه.
-------------------------------------------------------------------------
تكايه یێناسه یێک سه باره ت به خوتان و چونیه تی ژیانتان وه هه ر وه ها ده س پێ کردنتان به نوسینی کتێب بو خوينه رانى ئه م وتوويژانه باس كه ن.
من مەهاباد قەرەداغی لەدایکبووی ساڵی ١٩٦٦ی شاری کفریم لە باشووری کوردستان. شاعیر، نووسەر، رۆژنامەنووس و لێکۆڵەرەم. لە ساڵی ١٩٨٠ ەوە لە مەیدانی نووسینم و تا ئێستا بەردەوامم. بەرهەمی ئەو ساڵانەی نووسینم ٣٤ کتێبە لە بوارەکانی شیعر، کورتەچیرۆک، ڕۆمان، لێکۆڵینەوەی ئەدەبی، لێکۆڵینەوەی کۆمەڵناسی، وەرگێڕان.
له چ ته مه نیکه وه ده ستتان به نوسین کردوه و به رهه مه کانی نوسینی خوتان بناسینن. تا چ ئاستیک نوسینه کانتان به ژیانی شه خسی تووه به ستراوه و ئیلهامی گرتوه؟
لە ١٢ ساڵی تەمەنمەوە دەستم بە نووسین کرد و لە چواردە ساڵیمەوە بەرهەمەکانم بڵاو دەبوونەوە. هەر لە چواردەساڵیمەوە لەبەر نووسینی ئەدەبی بەرگری حوکم درام و ساڵێکم لە زینداندا بەسەر برد، هەر کە لە زیندانیش ئازادبووم دەستم کردەوە بە تێکۆشان و بەردەوام بووم، چ لە بواری نووسین و چ وەک ئەندامێکی کۆمەڵەی رەنجدەرانی کوردستان. سەرەتا تەنیا شیعرم دەنووسی، هێدی هێدی دەستم بە کورتە چیرۆک کرد و لە ١٩٩١ بەدواشەوە ڕۆمانیش دەنووسم و لێکۆڵینەوەی کۆمەڵناسی، ئەدەبی و مێژووییش بەشێکن لە کارەکانم.
ژیانی تایبەتی هەر کەسێک کاریگەری دەبێت لەسەر شێوازی نووسین و ئاستی نووسینەکانی، بۆ منیش هەروایە. بە حوکمی ئەوەی هەر لە گەنجییەوە تێکەڵاوی سیاسەت و کەشی گشتی بووم و زیندانی سیاسی بووم، لە بەرهەمە ئەدەبییەکانیشمدا ئەو دۆخانە ڕەنگدانەوەیان هەبووە.
خاتو مه هاباد، زور پيروزباييتان لى ده كه ين به بونه ى چاپى به رهه مى نوى ئه دبىتان. تكايه سه باره ت به کتێبه که تان به كورتى زانياريمان پى بده ن؟
کتێبی نوێم ناوی (ئافرەتیزم) ە و توێژینەوەیەکە سەبارەت بە مێژووی تێکۆشان بۆ مافی یەکسان لە باشووری کوردستان، لە ماوەی سەد ساڵی ڕابردوودا، واتە لە ساڵی ١٩١٨ەوە تا ٢٠١٨.
لەم کتێبەدا میتودی رەخنەی مێژوویی کە میتودێکی کۆمەڵناسییە بەکار براوە بۆ ساغکردنەوەی مێژووی خەباتی ژنان لە باشووری کوردستان. لە دەستپێکدا پێشینەی مێژوویی خەباتی ژنانی دنیا و فێمینیزم باسکراوە، ئینجا کاریگەری ئەوان لەسەر رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و میسر وەک نموونە وەرگیراوە، ئینجا باس لە ژنانی کوردستان کراوە. لە سەرەتای سەدەی بیستەمەوە هەوڵ و تێکۆشانەکانی ژنان بۆ ئەوەی لە پەراوێزی کۆمەڵەوە بێنە ناو کۆمەڵەوە و کاری رێکخراوەیی ژنانی کوردستان باس کراوە. بە شێوەیەکی چڕتریش باس لە چارەکەسەدەی کۆتایی کراوە کە خەباتێکی سیستەماتیکی رێکخراو دەستی پێکرد بۆ ئەو مەبەستە و لە پەرلەمان و حکومەتیشدا رەنگی دایەوە و کاری بۆ کرا.
خاتو مه هاباد، ئه و خاله سه ره کیانه ی که له سه ر نوسه ر بوونی تو کاریگه ری بووه چی بوون؟ (که سایه تی یا رووداویکی تایبه ت و هتد ).
دوو پرەنسیپی سەرەکی وەک هێڵی گشتی نووسینەکانم وابوون، یەکەمیان یەکسانخوازی و دووەمیان ئازادیخوازی. جگە لە نووسین بە پراکتیکیش بۆ ئەو دوو پرەنسیپە بەردەوام لە خەباتدا بووم. ڕووداوە تایبەتییەکانی ژیانم بە ڕووداوە گشتییەکانی نەتەوەکەمەوە گرێدراو بووە، بۆیە هەردووکیان کاریگەرییان هەبووە لەسەر بیرکردنەوە و دەربڕینەکانم.
وه ک نوسه ریێكى كورد كه له هه نده ران ژياويت چه نده زمانی دایکی له سه رنوسراوه کانتاندا یا له سه رنوسینی کتێبه که تان کاریگه ری هه بووه؟
من لە کوردستان دەژیم و ئەزموونی دایاسپۆراشم هەیە. ساڵانێکی زۆر لە سوێد ژیاوم و سیستەمی ئەو وڵاتە کاریگەری زۆر پۆزەتیڤی هەبووە لەسەرم و هاوکار و هاندەرم بووە بۆ پڕبەرهەمی و گەشەسەندن و بەردەوامی. بۆ نموونە من تا نەچووم بۆ سوێد نەمتوانی بەرهەمەکانی خۆم چاپ بکەم، لە سەردەمی رژێمی بەعسدا چەندین جار هەوڵی چاپکردنی دیوانی شیعری خۆمم داوە و سانسۆر کراوە و قەدەغە کراوە، بەڵام لە ساڵی ١٩٩٣ کە گەیشتمە سوێد دەستم کرد بە چاپکردنیان و دەزگای کولتووری سوێد و سندوقی نووسەرانی سوێد هاوکارییان کردم و زیاتر لە ١٢ کتێبم لەوێ چاپ کرد. کە گەڕاشمەوە بۆ کوردستان لە ٢٠٠٥، لە کوردستانیش دەرفەتی چاپکردن باش ببووەوە و کتێبەکانی دیکەم چاپ و بڵاوکردنەوە.
وه ک نوسه ریێكى كورد كه ئه زمونى هه نده رانتان هه يه، تا چ راده يه ك هه ستی نه ته وایه تی له سه ر نوسراوه کانتاندا یا له سه رنوسینی کتێبه که تان کاریگه ری هه بووه؟
شتێک هەیە چەند جارێکی تریش گووتوومە، من ئەگەر کوردیش نەبوایەم بۆ کورد هەر خەباتم دەکرد، ئەگەر ژنیش نەبوایەم بۆ ژن هەر خەباتم دەکرد، چونکە نەتەوەی کورد و توخمی مێ چەوساوەن و منیش لەو سۆنگەیەوە خەباتیان بۆ دەکەم. خەباتی نەتەوەیی من خەباتێکی مرۆڤانەیە، خەباتم بۆ ژنانیش هەر لە هەمان چوارچیوەدایە. چوارچێوەی بیرکردنەوەی من هیومانیستییە (مرۆڤگەرایە).
وه ک نوسه ریکى كورد كه له هه نده رانيش ژياوه ى، چه نده بیروکه ی فمینیستی له سه ر نوسینه کانتان کاریگه ری هه بووه؟
بە شانازییەوە دەیڵێم کە من فێمینیستم و پشتئەستوورم بە دنیابینییەکی ژنانەی مرۆڤانەوە. فێمینیزم ئەڵتەرناتیڤێکی دادپەروەرانەی پێشنیار کردووە بۆ سیستەمە ستەمکارانەکەی بابسالاری. فێمینیزم مرۆڤسالاری کردۆتە دیدگایەکی رۆشن، بۆیە من لەو رۆشناییەوە دنیا دەبینم.
وه ک نوسه ریکى كورد چه نده ژن بونت کاریگه ری هه بوه له سه رکه وتنتدا یا خو به پيچه وانه ى ئه و بووه ته كوسپ له سه ر ريگاتاندا؟ (وه ك ڕاسیسم ، میسوجینی ، یا هه ر ره گه ز خوازییکی.
چ لە هەندەران و چ لە کوردستان، لە بیرکردنەوەی خۆمدا هیچ کاتێک ژنبوونم بە بەربەست نەزانیوە بۆ گەشەسەندن، بەڵام ڕوون بینیومە کە هەڵاواردنێکی سیستەماتیکییانە لە هەموو بار و بوارێکی ژیاندا هەیە و لەسەر بنچینەی توخمبەندی مرۆڤەکانی دابەش و پەرت کردووە. لە رۆژئاوا کاری زۆر بۆ کاڵکردنەوەی ئەو ناهاوسەنگیەی جێندەرییە کراوە و ئەنجامی هەبووە، لە کۆمەڵەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا هێشتا لە سەرەتاکانین و کاری زۆر لێبڕاوانەمان ماوە بیکەین بۆ ئەو مەبەستە.
ئه و خاله پوزیتو و نگه تیوانه ى ژیان له هه نده راندا ، كه تا راده ییک کاریگه ری بووه له سه رنوسه ر بوونی تودا چيه؟
کاریگەری هەندەران لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر دەگۆرێت، بە پێی ئەوەی تا چ ڕادەیەک پلانت هەیە بۆ سوود وەرگرتن لە تواناکارییەکانی هەندەران. ئەگەر مرۆڤ بەرنامەی نەبێت، دەشێ هەندەران ببێتە هۆی نامۆبوون و خەمۆکی و واقوڕمان. من بەهرەمەند بووم بە تواناکارییەکانی هەندەران. فێری زمان بووم و لە زانکۆ خوێندم و سەفەری وڵاتانم کرد و لە کولتوورە جیاوازەکانەوە فێر بووم.
 چ په یامێکتان بو نوسه ره انی دیکه له هه نده ران هه یه؟
وڵاتانی هەندەران هەموویان وەکو يه ك نین. سیستەمی سوێد بۆ نووسەران تواناکاری باشی هەیە و نووسەرانی کوردی سوێد زۆربەمان سوودمان لەو تواناکارییانەوەرگرتووە و هیچ جیاوازی نەکراوە لە نێوان نووسەرێکی سویدی و نووسەرێکی تر کە لە سویددا دەژی، بە پێی یاسا. هیوادارم هەموومان بتوانین بە پلانەوە سوود لە کاتەکانی خۆمان وەربگرین بۆ خزمەتکردنی ئەدەب و زمان و کولتووری خۆمان.
چۆن کتێبه تازه که تان و هه ر وه ها به رهه مه کانی دیکه تان بگاتە دەستی خوازیارانی؟
ئەم کتێبە تازەیەم بە سپۆنسەری (یەکێتی ئافرەتانی کوردستان) چاپ کراوە. بێگومان دەدرێتە کتێبخانە و کتێبفرۆشییەکانیش لە کوردستاندا، بەڵام بۆ هەندەران بڕێک زەحمەتە ناردنی، چونکە تا ئێستا سیستەمی پۆست لە کوردستاندا ئەوەندە پیشکەوتوو نییە ئەو دەرفەتە دروست بکات و کتێب بۆ هەموو وڵاتان بنێرین و لە گەیشتنی بێ خەم بین.
Voice of Kurdish-American Radio for Democracy, Peace, and Freedom
|
--------------------------------------------------------------------------Interview #8---
پەری شاکەلی؛ ۆتوۆێژ له گه ڵ ده نگى كورده كان له ئه مريكا
له زه نجيره ۆتوۆێژه كان له گه ڵ ژنانى نوسه رى كورد
٨ ي مانگى ئاوريل ٢٠١٨
تايبه ت به VOKRadio
له پرسياره كاندا ئيمه هه ولمان داوه له رابوردوى ژيانى نوسه ر، ئه و كه سايه تيه يانه كه كاريگه رى به رچاويان له ژيانى ئه واندا بووه، رولى زمانى دايكى و هه ره ها كاريگه رى زمانه كانى كه له سه ر ئه وان، زور به كورتى زانيارى خر كه ينه وه. هاوكات رولى بيرو باوه رى فيمينيستى له پيك هاتنى كه سايه تى نوسه ر، ئه زمونه كانيان له مه ر نابه رابه رى و نا ته بايي دژ به وان به هوى ژن بونيان به خينه به ر ده س خوينه رانى ئه م زه نجيره وتوويژانه.
نوسه رانى ليهاتوى ژنى كورد له بواره جور به جوره كاندا سه ركه وتنيان وه ده س هيناوه. به شيك له وان وه ك نوسه ره ى كورته چيروك، به شيك له وان وه ك روژنامه نوس و شاعير و به شيكى كه نوستراوه كانيان له سه ر ميژو و كومه لگا و ژينگه و سياسه ت و ئابوريدا بووه.
-------------------------------------------------------------------------
تكايه یێناسه یێک سه باره ت به خوتان بو خوينه رانى ئه م وتوويژانه باس كه ن.
ناوم پەری شاکەلی یە، ساڵی ۱۹۷۱ لە باشووری کوردستان لە دایکبووم. لە گەرمیان، سلێمانی، سنە و هەولێر ژیاووم و ۲۱ ساڵە لە سوێد دەژیم.
لیسانسی ئەدەبیاتی ئینگلیزیم هەیە و میدیا و پەیوەندییەکان و ڕۆژهەڵاتی ناوین ناسیم خوێندووە.
له چ ته مه نیکه وه ده ستتان به نوسین کردوه و به رهه مه کانی نوسینی خوتان بناسینن. تا چ ئاستیک نوسینه کانتان به ژیانی شه خسی تووه به ستراوه و ئیلهامی گرتوه؟
بەهۆی هۆگریم بە خوێندنەوە و هەروەها زانینی زمانەکانی کوردی و عەرەبی و پاشتریش فارسی و ئینگلیزی هەر زوو توانیوومە چێژ لە خوێندنەوە وەربگرم. ئەو سەردەمە وەرگێڕان بۆ زمانی کوردیی کەمبوو و بەهۆی توانایی خوێندنەوە بە فارسی و عەرەبی و پاشتریش ئینگلیزی و سوێدی دەرگای ئاشنایی بە ئەدەبیاتی وڵاتانی دیکەم بۆ کرایەوە. ئەو کاتەی ۱۲_۱۳ ساڵ بووم چەند چیرۆکێکی منداڵانم وەرگێڕا و هەروەها کۆمەڵە چیرۆکێکی بەرئاگردانم کۆکردنەوە و نووسیمن. بەداخەوە هەموو ئەوانە لە کاتی ئاوارەیی فەوتان.
پاشتر و لە کۆتایی ۹٠ کاندا لەگەڵ گوڵپەڕ ماوەرانی و لەیلا خاڵەندی یەکەم ماڵپەڕ لە بارەی ژنانەوە بێت داماننا. لەوێدا بابەتی پەیوەندیدار بە ژن و ئەدەبیاتی ژنانمان بڵاودەکردەوە.
پاشتر کە بڵاگی کوردی دامەزرا، لەوێیش نووسینەکانم دەستپێکرد کە لە ڕاستیدا دەرفەتێکی زێڕین بوو بۆمن. بڵاگ شوێنێک بوو کە توانیم ئازادانە، بێسانسۆر بیرەکانم دەربڕم. هاوکات ماوەی چوار ساڵ لەگەڵ مەجید ئەحمەدی بەڕێوەبەری حەفتەنامەی ئەلەکترۆنی دیمانە بووم.
لەو حەفتەنامەدا بابەتی ئەدەبی، هونەری ودیمانە و زۆر بابەتی تایبەت بە مەسەلەی ژنمان بڵاودەکردەوە.
پاشتریش ڕاپۆرتی ئەمنەستی" بە دەست خۆمانە توندوتیژی دژی ژنان ڕاگرین " م لە ئینگلیزییەوە کردە 
کوردی و لە کوردستان لە لایەن پەخشخانەی موکریانەوە بڵاوکرایەوە. جگە لەوانە بابەتی وەرگێڕاوم لەم لاو ئەولا بڵاوکراونەتەوە. هەموو ئەزمونێک ڕەنگدەداتەوە لە نووسیندا؛ وەکو بۆ نموونە کارەساتەکانی ئەنفال و هەڵەبجە و ژیانی پێشمەرگایەتی و تاراوگە... هتد. هەروەهاخوێندنی ئەدەبیات، زانینی زمانی جیاواز، گوێگرتن لە مۆسیقای فەرهەنگی جۆراجۆر، سەفەرەکانم و تێکەڵاوی لەگەڵ خەڵک و زمانی دیکە و بێگومانیش گەورە بوونم لە نێو خێزانێک کە خوێندنەوە و کتێب بەشێکی سەرەکیی بووە تیایدا، بێ تەئسیر نەبووە.
کوردی و لە کوردستان لە لایەن پەخشخانەی موکریانەوە بڵاوکرایەوە. جگە لەوانە بابەتی وەرگێڕاوم لەم لاو ئەولا بڵاوکراونەتەوە. هەموو ئەزمونێک ڕەنگدەداتەوە لە نووسیندا؛ وەکو بۆ نموونە کارەساتەکانی ئەنفال و هەڵەبجە و ژیانی پێشمەرگایەتی و تاراوگە... هتد. هەروەهاخوێندنی ئەدەبیات، زانینی زمانی جیاواز، گوێگرتن لە مۆسیقای فەرهەنگی جۆراجۆر، سەفەرەکانم و تێکەڵاوی لەگەڵ خەڵک و زمانی دیکە و بێگومانیش گەورە بوونم لە نێو خێزانێک کە خوێندنەوە و کتێب بەشێکی سەرەکیی بووە تیایدا، بێ تەئسیر نەبووە.
خاتو په رى، ئه و خاله سه ره کیانه ی که له سه ر نوسه ر بوونی تو کاریگه ری بووه چی بوون؟ (که سایه تی یا رووداویکی تایبه ت و هتد )
جگە لەوانەی کە لەسەرەوە باسمکردن، پێموایە بڵاگی کوردی حەفتەنامەی ئەلکترۆنی دیمانە کاریگەرییەکی گەورەیان لەسەر نووسینی من هەبووە. لەوێدا خوێنەر ڕاستەوخۆ بۆچوونی خۆی دەنووسی و من دەمتوانی سوود لەوە وەرگرم بۆ باشترکردنی نووسینەکان و وەرگێڕانەکانم.
وه ک نوسه ریێكى كورد كه له هه نده ران ژياويت چه نده زمانی دایکی له سه رنوسراوه کانتاندا یا له سه رنوسینی کتێبه که تان کاریگه ری هه بووه؟
زمانی کوردی زمانی یەکەممە و یەکەمین زمانە کە هەستەکانمی پێدەرببڕم. بەو زمانە لەگەڵ منداڵەکانم دەدوێم. دیاسپۆرا ئەو تایبەتمەندییەی هەیە کە زمانێکی دیکە فێر دەبیت و هەتا زمانی دیکە زیاتر بزانیت، زمانی دایکیت بەهێزتر دەبێت. دەرفەتی بەراورد کردن و گەڕان بە دووای وشەدا زێتر دەبێت و هەروەها پەی بە کەموکوڕییەکانیشی دەبەیت.
وه ک نوسه ریێكى كورد كه ئه زمونى هه نده رانتان هه يه، تا چ راده يه ك هه ستی نه ته وایه تی له سه ر نوسراوه کانتاندا یا له سه رنوسینی کتێبه که تان کاریگه ری هه بووه؟
زمانی نووسینم کوردییەوبۆکوردی بابەت وەردەگێڕم و بەشداربوونم لە خەباتی کوردانە بەشێکە لە ناسنامەی من. زۆربەی نووسینەکانم ئەو مۆرکەی لەسەرە.
وه ک نوسه ریکى كورد كه له هه نده رانيش ژياوه ى، چه نده بیروکه ی فمینیستی له سه ر نوسینه کانتان کاریگه ری هه بووه؟
ئەمە بەشێکی گەورەی کەسایەتی منە. لە هەڵبژاردنی بابەتدا لایەنی فێمینیست بوون بە ڕوونی دەردەکەوێت. بۆ نموونە وەرگێرانی کورتە چیرۆکی " رپ" ی داریۆ فۆ و هەورەها وەرگێڕانی بابەتەکانی دکتۆر شەهرزاد موجاب لەبارەی چۆن ژنە پێشمەرگەکان لە شەڕ دەدوێن و وەرگێڕانی ڕاپۆرتی " بەدەست خۆمانە توندوتیژی دژی ژن ڕاگرین!" نمونەگەلێکن لەو کاریگەرییە. هەروەها کێ دەخوێنمەوە و گوێ لە کێ دەگرم.
ئەزموونی ژنی کورد پڕە لە خەبات و بەرخۆدان. کە یان زۆر زۆر کەم نووسراوەتەوە یانیش لە گۆشەنیگایەکی پیاوانەوە نووسراونەتەوە. ئەزموونی ژن زۆربەی هێشتا هەر لە ئاستی" گێڕانەوەی زارەکیدا" ماوەتەوە. گرنگە کە ئەو ئەزموونە تۆماربکرێت و بنووسرێتەوە، چونکە زۆرینەی ئەزموونەکان لە پیاوەوە بۆ پیاو نووسراونەتەوە. من هیوادارم کە پێگەیەکی ئینتەرنێتی پێکبهێنرێت بۆ بە دۆکیومێنتکردنی ئەو ئەزموونانە.
وه ک نوسه ریکى كورد چه نده ژن بونتکاریگه ری هه بوه له سه رکه وتنتدا یا خو به پيچه وانه ى ئه و بووه ته كوسپ له سه ر ريگاتاندا؟ (وه ك ڕاسیسم ، میسوجینی ، یا هه ر ره گه ز خوازییکی)
ئەمە بەشێکی گەورەی کەسایەتی منە. لە هەڵبژاردنی بابەتدا لایەنی فێمینیست بوون بە ڕوونی دەردەکەوێت. بۆ نموونە وەرگێرانی کورتە چیرۆکی " رپ" ی داریۆ فۆ و هەورەها وەرگێڕانی بابەتەکانی دکتۆر شەهرزاد موجاب لەبارەی چۆن ژنە پێشمەرگەکان لە شەڕ دەدوێن و وەرگێڕانی ڕاپۆرتی " بەدەست خۆمانە توندوتیژی دژی ژن ڕاگرین!" نمونەگەلێکن لەو کاریگەرییە. هەروەها کێ دەخوێنمەوە و گوێ لە کێ دەگرم.
ئەزموونی ژنی کورد پڕە لە خەبات و بەرخۆدان. کە یان زۆر زۆر کەم نووسراوەتەوە یانیش لە گۆشەنیگایەکی پیاوانەوە نووسراونەتەوە. ئەزموونی ژن زۆربەی هێشتا هەر لە ئاستی" گێڕانەوەی زارەکیدا" ماوەتەوە. گرنگە کە ئەو ئەزموونە تۆماربکرێت و بنووسرێتەوە، چونکە زۆرینەی ئەزموونەکان لە پیاوەوە بۆ پیاو نووسراونەتەوە. من هیوادارم کە پێگەیەکی ئینتەرنێتی پێکبهێنرێت بۆ بە دۆکیومێنتکردنی ئەو ئەزموونانە.
وه ک نوسه ریکى كورد چه نده ژن بونتکاریگه ری هه بوه له سه رکه وتنتدا یا خو به پيچه وانه ى ئه و بووه ته كوسپ له سه ر ريگاتاندا؟ (وه ك ڕاسیسم ، میسوجینی ، یا هه ر ره گه ز خوازییکی)
سوێد وڵاتێکە کە ئەگەر بتەوێت تێیایدا پێدەگەیت و فێر دەبی. من لێرە زۆر شت لەسەر خۆم فێر بووم. ئەوەی کە ئازادم دەبێت ڕێز لە ئازادی ئەوانی تریش وەرگرم.
لێرە زۆرشت لەسەر مافەکانی مرۆڤ، منداڵ، ژینگە فێربووم و کەڵکم لێوەرگرتووە. سوێد یەکێک لەو وڵاتانەیە کە ژن لە پێگەی هێزدا دەبینرێت و دەبیسترێت. ئەوە تەجرووبەیەکی بەنرخە بۆ من. بۆ ژنێک کە لە وڵاتگەلێکی داخراوەوە هاتبێت دەتوانێ زۆر بەباشی سەربکەوێت. هەڵبەتە ئەوەیش ئاسان نییە و زۆرجار دەبێ لە سفرەوە دەستپێبکەیت و بە تەواوی پشت بە خۆت و تەنیا خۆت ببەستیت. بەڵام ئەوەیش ئەزموونێکی زۆر بەنرخە. ئەزموونی ژیان بە ئازادی. ئازادییەکی زۆر سادە وەکو نووسین، وەکو سەفەر بە تەنیا و هەڵبژاردنی هاوژیان بۆ نموونە.
پێموایە ڕەگەزپەرستی لە هەموو دنیادا هەیە و دەبینین لەم ساڵانەی دواییەدا هەم توندڕەوی ئایینی و هەمیش ڕەگەزپەرستی زێتر پەرەی سەندووە و سوێدیش لەم حاڵەتە بەدەر نییە. لەوانەیە لێرە بەهۆی ڕەنگی پێستمەوە تووشی هەڵاواردن بم بەڵام یاسا پشتیوانیم دەکات. بەڵام لەو وڵاتانەی کە شەریعەت و دین حوکمی دەکات تەواوی بوونی من وەکو ژن لەژێر قەیدوبەنددایە و خودی یاساکە دژی من و ئازادییەکانمە.
ئه و خاله پوزیتڤ و نيگه تیڤه ى ژیان له هه نده راندا ، كه تا راده ییک کاریگه ری بووه له سه رنوسه ر بوونی تودا چيه؟
باشەکانی ئەوەیە ڕێگەی تاقیکردنەوەی شتە نوێیەکانت بۆ کراوەیە وبە ئاسانی دەتوانی خۆت بەڕۆژ بکەیتەوە.
لایەنە نیگەتیڤەکانیشی دووری و نەبوون لە وڵاتەکەی خۆت. من ئیدی نازانم ژیانی کورد لە کوردستان چۆنە. نووسینی من کوردییە لەبارەی نۆستالژیاییەک یان ژیانی کەسێکی هەندەرانی نەک کوردێک کە ئێستا لە وڵاتی خۆیدا دەژی.
پروژه ى نوسيننت بو داهاتوو چيه و چ په یامێکتان بو نوسه ره انی دیکه له هه نده ران هه یه؟
یەکێک لە پرۆژەکان لەگەڵ نووسەری کوردی سوێدی نووس، تریفە شاکەلی خەریکی کۆکردنەوەی کۆمەڵێک کورتە چیرۆکی نووسەرە ژنەکانی سوێدین بۆ وەرگێڕان بە کوردی. یەک دوو پرۆژەی دیکەم هەیە کە جارێ نامەوێ باسییان بکەم.
من هیوای سەرکەوتنم بۆ هەموو ژنە نووسەرە کوردەکان هەیە و جێگەی شانازین. هەروەک لە سەرەویش باسمکردبوو، پێمخۆشە پێگەیەک بۆ بە دیکیومێنت کردنی ئەزموونی ژنان بکرێتەوە. پێگەیەکی تەواو سەربەخۆ کە ژیانی ژنان بە بێ جیاوازی تێیدا بنوسرێتەوە.
p> **************************************
====================================================
بو رێز لينان له نوسه ران و چالاكوانانى ژنى كورد، ده نگی کورده كان له ئه مريكا بو ديموكراسى، ئاشتى و ئازادى , به یارمه تی رێکخراوه ی ژنان بو ژیان زنجیره وتو وێژیکی له گه ل نوسه رانی ژنى کورد له هه نده ران به مه به ستی ناساندنی زیاتری ئه وان ده س پی کردوه. له م زه نجيره وتوويژانه دا هه ولمان داوه هاندره سه ركيه كانى سروشتى ، سايكالوژى و كومه لا يه تى كه كاريگه رى بووه له نوستراوه كاني ئه م گروپه له ژنانى ليهاتوى كورد له دونياى ئه ورودا ، به خه ينه به ر ده س بينه رانى ئه م وتوويژانه.
له چ ته مه نیکه وه ده ستتان به نوسین کردوه و به رهه مه کانی نوسینی خوتان بناسینن. تا چ ئاستیک نوسینه کانتان به ژیانی شه خسی تووه به ستراوه و ئیلهامی گرتوه؟
**************************************
Voice of Kurdish-American Radio for Democracy, Peace, and Freedom
====================================================
----Interview #9---
شه هلا ده باغى؛ ۆتوۆێژ له گه ڵ ده نگى كورده كان له ئه مريكا
له زه نجيره ۆتوۆێژه كان له گه ڵ ژنانى نوسه رى كورد
١٧ي مانگى مه ى ٢٠١٨
تايبه ت به VOKRadio
له پرسياره كاندا ئيمه هه ولمان داوه له رابوردوى ژيانى نوسه ر، ئه و كه سايه تيه يانه كه كاريگه رى به رچاويان له ژيانى ئه واندا بووه، رولى زمانى دايكى و هه ره ها كاريگه رى زمانه كانى كه له سه ر ئه وان، زور به كورتى زانيارى خر كه ينه وه. هاوكات رولى بيرو باوه رى فيمينيستى له پيك هاتنى كه سايه تى نوسه ر، ئه زمونه كانيان له مه ر نابه رابه رى و نا ته بايي دژ به وان به هوى ژن بونيان به خينه به ر ده س خوينه رانى ئه م زه نجيره وتوويژانه.
نوسه رانى ليهاتوى ژنى كورد له بواره جور به جوره كاندا سه ركه وتنيان وه ده س هيناوه. به شيك له وان وه ك نوسه ره ى كورته چيروك، به شيك له وان وه ك روژنامه نوس و شاعير و به شيكى كه نوستراوه كانيان له سه ر ميژو و كومه لگا و ژينگه و سياسه ت و ئابوريدا بووه.
-------------------------------------------------------------------------
تكايه یێناسه یێک سه باره ت به خوتان بو خوينه رانى ئه م وتوويژانه باس كه ن.
وێرای سپاس. ناوم شەهلایە، لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە شاری مەهاباد لە دایک بووم. لە تەمەنی ١٩ ساڵی بە هۆی گرفتی سیاسی ناچار بە کۆچ لە زێدی خۆم بووم، چەند ساڵ لە شاخ بووم و لە ساڵی ١٩٩١ وە لە سوید نیشتەجێم.
لە تەمەنی ١٥-١٦ ساڵییەوە بە خوێندنەوەی شێعرەکانی هێمن و پەشێو و ڕۆمانەکانی وەک دایک، سرزمین کف، همسایەها، هتد بە دنیای ئەدەبی بەرگری و ئەدەبی سیاسی ئاشنا بووم. دواتر هێندێک ئەزموونی کاڵ و کرچی نووسینم بوو کە بەداخەوە لە شاخ فەوتان. دوای نیشتەجێ بوونم لە سوید بەردەوام لە ساڵی ٢٠٠٤ ڕا نووسینەکانم لە ماڵپەری دیمانە بڵاو کردنەوە و دواتر نووسینەکانم لە گۆڤارەکانی ڕۆژهەڵات و باشوریش بڵاو کراونەتەوە.
نووسینەکانم زیاتر کاری لێکۆڵینەوە لە سەر ئەدەبیات و بواری جێندێرین کە زۆرتر لێکۆڵینەوە بوون وەک: ژن لە کتێیەکانی ئاسمان، خوێندنەوەی فەلسەفی و جێندێری ناڵەی جودای و سازی ناساز، ئانالیزی چەندین دەقی ئەدەبی کوردی، لێکۆڵینەوە لەسەر وێنەکانی کۆماری کوردستان، لێکۆڵینەوە لە سەر شیعری شاعیرانی ژن، هتد.
وەک بەرهەمی چاپکراو ئاپریلی ئەمساڵ کتێبێکم بە ناوی سێبەرەکانی دەق لە لایەن چاپەمەنی هەرزان لە سوید چاپ کرا کە هێندێک ئانالیزی دەقی ئەدەبی لە خۆ دەگرێ. دیارە قەرارە بەشی
دووهەمیش چاپ کریت. هەروەها ئێستا خەریکی چاپی بیرەوەرییەکانی خۆمم کە ڕەنگە بە زووی لەچاپ بێتە دەر.
سێبەرەکانی دەق, شه هلا ده باغى
خاتو شه هلا، ئه و خاله سه ره کیانه ی که له سه ر نوسه ر بوونی تو کاریگه ری بووه چی بوون؟ (که سایه تی یا رووداویکی تایبه ت و هتد )
نووسینەکانی من هەم کاریگەرییان لە ڕووداوەکانی نیشتمان و دەوروبەرم وەرگرتووە و هەم وەک مەشغەڵەی فکری لێکۆڵینەوە لەخۆ دەگرن. ئەو کات نووسینەکانم ڕاستەوخۆ بە هەستەکانەوە پێوەندی هەبێ زیاتر وەک بیرەوەری و پەخشانی ئەدەبین و ئەوەش کە لە بواری فکری بێ زیاتر لە لێکۆڵینەوەدا خۆیان نیشان دەدەن. ئێستا مێشکم زیاتر بە گرفتەکانی بواری بیری نەتەوەیی مەشغولە کە بۆ ئێمە وەک نەتەوە وەها پڕش و بڵاوین و بێ دەوڵەتین و زیاتر هەوڵ دەدەم لە ڕێگای خوێندنەوە و شیکردنی هێندێک شێعر بە ولامێک بۆ خۆم بگەم. کەوایە ڕووداوەکانی نیشتمان وەک زۆربەی تاروگەنشینانەن زیاترین کاریگەرییان لەسەر من هەیە گەرچی بە جەستە لە نیشتمان دوورم، بەڵام وەک تاک دیارە هێندێک ڕووداوی ژیان و شاعیر و نووسەری کورد و سویدی و جیهانی کاریگەرییان لەسەر دنیای فکری و هەستی من بووە.
وەک نووسەرێکی دیاسپۆرا له هەندەران چەنده زمانی دایکی له سەر نووسینەکانت یا نووسینی کتێبەکانتان کاریگه ری بووه؟
ڕاستە من لە سویدم بەڵام بۆ نووسەرێک تەنیا زمانی دایک یا ئەو زمانەی کە وەک زمانی دایک لە ڕوحی نووسەردا جێی خۆی کردۆتەوە دەتوانێ دەربری هەست و بیرەکانی بێ. بۆ من نووسین زمانی کوردی نەک هاسانترە کە ئەرکە. زمانی کوردی لە لایەن داگیرکەرانەوە بەردەوام ئامانجی لە ناوبردنە و هەر کوردێک چ نووسەر یا خەڵکێک کە لەگەڵ نووسین سەروکارییان نییە دەبێ پارێزگاری لە زمانی کوردی بکەن.
تا چ راده يه ك هه ستی نه ته وایه تی له سه ر له سەر نووسینەکانت یا له سه رنوسینی کتێبه که تان کاریگه ری هه بووه؟
بیری نەتەوایەتی تەنیا بیرێکە کە بەردەوام جیهانی فکری منی داگیر کردووە، بەڵام ئەم بیرە خۆی لە بوار و ڕوانگەکانی دی وەک کێشەکانی جێندێری، دادی کۆمەڵایەتی، ئازادی بیروڕا جیا نابینێ.
چه نده بیروکه ی فمینیستی له سه ر نوسینه کانتان کاریگه ری هه بووه؟
بە هۆی ئەوە دەرس خوێندنەکەم لە سوید ئەدەبیات بە ڕوانگەی جێندێری بووە و لە سوید جوڵانەوەی فێمینیستی بەهێزە، ئەم ڕوانگەیە بە ناو هەموو نووسینەکانی مندا وەک خەتێک دەروا و تانوپۆی نووسینەکانمی داگرتووە. لە جیهانی ئیمرۆدا ناکرێ بۆ دیتنی کێشەکان و دۆزینەوەی چارەسەرییەکان ئەم ڕوانگەیە لە پەڕواێز بخسترێ. ئەم ڕوانگەیە لەم جیهانە نابەرامبەرەدا زیاترین قسەی بۆ گوتن پێیە.
وه ک نوسه ریکى كورد چه نده ژن بونت کاریگه ری هه بوه له سه رکه وتنتدا یا خو به پيچه وانه ى ئه و بووه ته كوسپ له سه ر ريگاتاندا؟ (وه ك ڕاسیسم ، میسوجینی ، یا هه ر ره گه ز خوازییکی)
لە جیهانێکی پیاوسالاردا کە ئایین و جنس و دەسەڵات تێکەڵاو دەبێ دیارە ژن بوون بەرامبەرە لەگەل دیتنی زۆر ناعەداڵەتی تەنانەت لە ناو خودی نووسەران دا. تاکێک کە ئاگایی هزری لەم بوارەدا هەبێ کە ژن بەردەوام وەک پەڕاوێز چاوی لێ دەکرێت ناتوانێ بە شێوەی ئاسایی بەلای کێشەکاندا تێپەڕ بێ. بۆیە کۆچبەری بۆ من وەک تاکێکی کوردی بێ دەوڵەت و ژنێک کە هەوڵ دەدا بە گوێرەی قەوارەی خۆی کاریگەری لە سەر دەوروبەر دابنێ هەمیشە بە مانای بوارێکە پڕ لە گرفت، تۆلێڕانس، هاوکاری، دەغدەغە و هەوڵدان بۆ کۆڵنەدان. دیارە جاری وایە ئینسان ماندوو دەبێ بەڵام وەک پرنسیپ لەبیر ناکرێت.
لە جیهانێکی پیاوسالاردا کە ئایین و جنس و دەسەڵات تێکەڵاو دەبێ دیارە ژن بوون بەرامبەرە لەگەل دیتنی زۆر ناعەداڵەتی تەنانەت لە ناو خودی نووسەران دا. تاکێک کە ئاگایی هزری لەم بوارەدا هەبێ کە ژن بەردەوام وەک پەڕاوێز چاوی لێ دەکرێت ناتوانێ بە شێوەی ئاسایی بەلای کێشەکاندا تێپەڕ بێ. بۆیە کۆچبەری بۆ من وەک تاکێکی کوردی بێ دەوڵەت و ژنێک کە هەوڵ دەدا بە گوێرەی قەوارەی خۆی کاریگەری لە سەر دەوروبەر دابنێ هەمیشە بە مانای بوارێکە پڕ لە گرفت، تۆلێڕانس، هاوکاری، دەغدەغە و هەوڵدان بۆ کۆڵنەدان. دیارە جاری وایە ئینسان ماندوو دەبێ بەڵام وەک پرنسیپ لەبیر ناکرێت.
ئه و خاله پوزیتڤ و نيگه تیڤه ى ژیان له هه نده راندا ، كه تا راده ییک کاریگه ری بووه له سه رنوسه ر بوونی تودا چيه؟
ئاشنایی بە ڕوانگەی جێندێری و ژیان لە وڵاتێکی ئازادی وەک سوید زیاترین کاریگەرییان بووە لە سەر ڕوانینم بۆ ژیان. دیارە تاراوگەنشینی و دووری لە نیشتمانیش کە ناتوانی وەک تاک کاریگەری هەر چەند بچووکت لە دروست کردنی دا هەبێ و لە خەم و شادی نەتەوەکەتدا شەریک بی، بە ئازارە.
پروژه ى نوسيننت بو داهاتوو چيه و چ په یامێکتان بو نوسه ره انی دیکه له هه نده ران هه یه؟
هەر دەقێکی ئەدەبی مێشکم داگیربکا، هەوڵ دەدەم خوێندنەوەم بۆی هەبێ. دیارە کاری دیکەم بەدەستەوەیە بەڵام نازانم چەند سەرکەوتوو دەبم و ئایا دەتوانم تەواویان بکەم یا نا. بۆیە ئێستا باسکردنیان زۆر گرینگ نییە.
Voice of Kurdish-American Radio for Democracy, Peace, and Freedom
=====================================================================
با دیسان بێمەوە سەر نووسین، چونکو ئەوە کە دواتر مێژووی میللەتێک و شوێنەواری شارستانییەتێک لەخۆیدا بەرجەستە دەکات. تەنانەت جەستەی کەسێک کە بە خاڵ دەکوترێت ئەو جەستەیە مێژووی بوونی خۆی بەو شێوەیە تۆماردەکات. لێرەوە، خودی نووسین، بە هۆی تەکنەلۆجیای هەرە پێشکەوتوو، لە داهاتوودا واتای دەگۆڕێت و فۆرمی نوێ لە خۆی هەڵدەگرێت. بێگومان بوونم وەک مرۆڤ، خۆشەویستم بۆ ئەدەب، بۆ نیشتمان، بۆ جوانی و شیعرییەت بەشێکی تەواوکەرن بۆ ئەو پرۆسەی نووسینەی ئاماژەم پێ کرد. بێجگە لەوەی مردن و خۆشەویستی و ژیانی هەندەران چەند فاکتەرێکی گرنگن. دەکرێ بڵێم کە لە شوێنێکدا ئیتر قسەم پێ نەدەکرا دەبوو ئیدی بنووسم. کەسانی ئازیزیش لە ژیانمدا ڕۆڵی گەورە و جوانیان هەبووە لە هاندانم.
دواجار یەکێکم وەک هەموو ئەوانەی هاتوونەتە وڵاتانی دنیا. بە بڕوای منیش تا دنیا بووە و دەبێت مەسەلەی پەناهەندەیی و کۆچبەری هەر دەمێنێت. چونکو شەڕ و وەیکدادان بۆ سەپاندنی دەسەڵات هەر بەردەوام دەبێت. ئەو کەسەی ڕێی هەندەران لەبەر دەگرێت دەبێت وزەی و توانای بخاتەگەڕ و بە هاتنی یەکەم کۆسپ و تەنگانە کۆڵ نەدات. وەها سەیری کێشەکانیش بکات کە کاتین و بەسەر دەچن. بێگومان هەر وایشن.
**************************************
بو رێز لينان له نوسه ران و چالاكوانانى ژنى كورد، ده نگی کورده كان له ئه مريكا بو ديموكراسى، ئاشتى و ئازادى , به یارمه تی رێکخراوه ی ژنان بو ژیان زنجیره وتو وێژیکی له گه ل نوسه رانی ژنى کورد له هه نده ران به مه به ستی ناساندنی زیاتری ئه وان ده س پی کردوه. له م زه نجيره وتوويژانه دا هه ولمان داوه هاندره سه ركيه كانى سروشتى ، سايكالوژى و كومه لا يه تى كه كاريگه رى بووه له نوستراوه كاني ئه م گروپه له ژنانى ليهاتوى كورد له دونياى ئه ورودا ، به خه ينه به ر ده س بينه رانى ئه م وتوويژانه.
فریدا نارین (محەمەدی)، لە ساڵی 1983 لە شاری مەریوان لە دایک بوومە. لە زانکۆی فەنی و حرفەیی سنە و تەوریز لە بەشی هونەرهای تەجەسومی خویندنم تەواو کردووە. لە منداڵیەوە لە ناو هونەر و شێعردا گەورە بووم و یەکەم کۆپلە شێعرم لە تەمەنی 13 ساڵیدا نووسی. بە پێچەوانەی ئەوەی کە هێچ حەزم لە مکتەب و دەرس خوێندن نەبوو، هەمیشە خۆلیای کتێب خوێندنەوە بووم و ئارەزووم ئەوە بوو کە ببم بە هونەرمەند و نووسەرێکی گەورە بەڵام بە داخەوە بارودۆخ و ژیانی ئێران ئەو فرسەتە نادات، بە تایبەت بە ژن، ئەگەر لە شارێکی چکۆلەشدا بژیت.
لە ساڵێ 2007 بە بۆنەی گوشارەکانی ئیتلاعاتی ئێران بە بۆنەی چالاکیە مەدەنی و هونەریەکانم
ناچار بووم کۆچ بکەم و پەنام بردە باشووری کوردوستان. لەوێ دەستم بە نووسین بە کوردی کرد و لە ماوەی دوو ساڵ و نیو کە لەوێ ژیام ئەزموونی زۆرم لە بواری نووسین و رۆژنامەگەری وەرگرت. بووم بە خاوەن ستوونی حەفتانەی خۆم لە رۆژنامەی هەولێر و لانی کەم هەر حەفتەیەک بابەتێکم لە گۆڤار یان رۆنامەیەکی دیکەش بڵاو دەکردەوە کە زۆربەیان کۆمەڵایەتی و سەبارەت بە ژنان بوون. بەڵام بە داخەوە لەوێش گرووپە توندڕەوە ئیسلامیەکان مەودای درێژەدان بە نووسینیان لێ وەرگرتم و ستوونەکەم چیتر چاپ نەکرا، گوایە ئەو شتانەی من سەبارەت بە دونیای ژنان دەمنووسی، موچڕکەی بە گیانی وزارەتی ئەوقافی کوردوستاندا دەهێنا.
**************************************
June 7, 2018
As a career, I am a social worker, who provides services to a very volatile population of elderly immigrants. I have been working as a social worker and supervisor for more than a decade. In these years, I have trained and educated many social work interns and graduate students from different universities. One of my other primary duties have been to educate immigrants and help them navigate the various challenges they face as they try to integrate into an entirely new country. I strive to combine activism with academia to give a voice to underprivileged children and their families.
This article describes the importance of developing cultural competencies when working with families who come from culturally and linguistically diverse (CLD) backgrounds. Using a mixed methods study, the experiences of 125 families from Middle Eastern, North African, and Southwest Asian (MENASWA) descent who have children in the U.S. Special Education system were analyzed. The intent of the research was to determine if specific demographics impacted the experiences and perceptions of these families, most specifically their perception of a school's cultural competency. Survey responses and interviews resulted in numerous suggestions and recommendations that can help educators and administrators to better serve this under‐represented population. If your readers would like to see the article please see the reference 5.
Poets like Ahmad Shamlou, Hushang Ebtehaj, Siavash Kasrai, Forough Farrokhzad and modern contemporary poets in Iran were and still are part of my generation's favorites.
I can't deny the powerful effects becoming part of social activism community where along with my comrades we had to read book to stay in that circle also helped me to become familiar with many writers and books in Iran and Kurdistan.
Spending most of my youth hood writing personal journals, reading literature, resource books, and science books and being encouraged by my immediate family members like my older sister , my uncle and aunt (from my mother side), and my father for my systematic book reading and writings, BOOK became big part of my life.
Each time I do part of a research, I notice that my background and current profession is influencing my choices. However, I became aware of my own biases which help me to avoid my subjectivity. I learned how to control them. Peshkin (1988) suggest a "formal, systematic monitoring of self" (p. 20). This will guide me as I continue to work in research arena. The more aware I become, the more I will consciously mitigate the impact of these biases. As Peshkin says, awareness will "enable [me] to manage it" (p. 20). I will use journaling and taking meticulous notes to uncover, monitor, and manage my subjectivity. It is obvious that I can't write about such and such country in which t I am not an expert on , or about the challenges women from another country face that I am not familiar with. As s such, Kurdish background appears so much in my daily writings, not much in academic writings unless it is evidence based.
Even inside the writers and authors world there is some discrimination against woman. However, misogyny exists; we all know that there is some hatred, contempt or prejudice against by groups who are not willing to listen to our ideas. The sad part is some woman feels their position is threatened by other women, they feel the need to become more hostile or belittle others .This can show by ignoring your writing, articles, book, idea or your projects.
Currently, I have a research project that I am working on and usually don't talk about my future plans particularly in writing. Because it is hard to publish book or articles, and I don't want to get disappointed or disappoint people.
**************************************
==============================================================
----Interview #10---بەیان سەلمان؛ ۆتوۆێژ له گه ڵ ده نگى كورده كان له ئه مريكاله زه نجيره ۆتوۆێژه كان له گه ڵ ژنانى نوسه رى كورد
٢٧ي مانگى مه ى ٢٠١٨
تايبه ت به VOKRadio
له پرسياره كاندا ئيمه هه ولمان داوه له رابوردوى ژيانى نوسه ر، ئه و كه سايه تيه يانه كه كاريگه رى به رچاويان له ژيانى ئه واندا بووه، رولى زمانى دايكى و هه ره ها كاريگه رى زمانه كانى كه له سه ر ئه وان، زور به كورتى زانيارى خر كه ينه وه. هاوكات رولى بيرو باوه رى فيمينيستى له پيك هاتنى كه سايه تى نوسه ر، ئه زمونه كانيان له مه ر نابه رابه رى و نا ته بايي دژ به وان به هوى ژن بونيان به خينه به ر ده س خوينه رانى ئه م زه نجيره وتوويژانه.
نوسه رانى ليهاتوى ژنى كورد له بواره جور به جوره كاندا سه ركه وتنيان وه ده س هيناوه. به شيك له وان وه ك نوسه ره ى كورته چيروك، به شيك له وان وه ك روژنامه نوس و شاعير و به شيكى كه نوستراوه كانيان له سه ر ميژو و كومه لگا و ژينگه و سياسه ت و ئابوريدا بووه.
-------------------------------------------------------------------------
|
تكايه یێناسه یێک سه باره ت به خوتان بو خوينه رانى ئه م وتوويژانه باس كه ن.
ناوم بەیان سەلمان، لە ساڵی ١٩٦١ لە شاری کەرکووک، لە باشووری کوردستان، لە دایکبووم. رۆمان نووس و شاعیر و وەرگێڕم. لە چەندین ڕۆژنامە و گۆڤاری کوردی بەرهەمەکانم بڵاو بۆتەوە و هێشتا بەردەوامم لە بڵاوکردنەوە. یەکەم بەرھەمە ئەدەبییەکانم لە ساڵی ١٩٩٤ بڵاوبۆتەوە. بەدوایدا لە ساڵی ١٩٩٨ دەرچووم بۆ فەرەنسا. لە پاریس دەژیم و هەر لێرە دەستم بە خوێندنی ئەدەب کرد تاکو دیپلۆم و لیسانیس و ماستەر و ماجستێرم لە ئەدەبی فەرەنسی و ئەدەبی هاوچەرخ وەستهێنا. بەدوایدا، کەوتمەوە کاری ڕۆژنامەوانی و بڵاوکردنەوەی بەرهەمەکانم.
خاتو بەیان، ئيوه له چ تەمەنێکەو دەستتان به نووسین کردوه و بەرهەمەکانی نووسینی خۆتان بناسێنن. تا چ ئاستێک نوسینەکانتان به ژیانی شەخسی تۆوه بەستراوه و ئیلهامی گرتوه؟
نووسین بەرهەمی ساتەوەختێکی دیاریکراو نییە، پرۆسەیەکی بەردەوامە، گەڵاڵەبووی بەرهەمی تەمەنێكە لە ئەزموون و خویندنەوە و هەڵسەنگاندنی فیکر، کە دواتر لە "هەلێکدا" بە نووسین دەرەکەوێت. نووسین بەوە خۆی لە ''قسە'' جودا دەکاتەوە کە قسەکەرێک بەرامبەرت نییە بیرۆکەکانتی ئاڕاستە بکەیت، بەڵکو دەنگەکانی ناوەوەی خۆتە و لە تەنیاییدا بە نووسین بەرهەم دێت.
ناتوانم بڵێم لە منداڵییەوە خولیای نووسینم هەبووە، بەڵام دەزانم کە لە تەمەنی هەرزەکاریمدا شتێک تەنگی پێهەڵەچنیم و پێناسەم بۆ نەدەکرا. بۆیە لە دوای یەکەم بڵاوکردنەوەی یەکەم چیرۆک و یەکەم شیعرم لە ساڵانی نەودەکان، پێویستم بە کاتی زۆر بوو تاکو بگەڕێمەوە ناو وشەکان و سەری داویان دووبارە وەست بگرمەوە. ئەو گەڕانەوەیە بە ڕێکەوت لە هەندەرانەوە کۆچی پێم کردەوە بۆ ناو نووسین. پێویستم بەوە بوو لەسەر فیکرم کاربکەم، لەسەر پاشەکەوتی دەروونی و ئەزموونەکانم (بە خۆشیی و ناخۆشییانەوە)؛ بە کورتی کار لەسەر خۆم بکەم تاکو خوێنەر ناونیشانی نووسەریم پێ ببەخشێت، نەک خۆم. ئەو کارکردنە لەسەر خود دەربازت دەکات لە نووسینی سەرپێی و باو و نەکڵۆک، بگرە بەرەوڕووی خۆت دەکاتەوە. ئەوەش مەودات پێ وەردەگرێت لەوەی ژیانی شەخسی خۆت ڕاستەوخۆ وەک خۆی بەرهەمی نەهێنییەوە. ئەوەی دەشبێتە ماییەی ئیلهام، تێکڕای ئەو خاڵانەی پێشووە، نەک تەنها لایەک.
ئه و خاله سه ره کیانه ی که له سه ر نوسه ر بوونی تو کاریگه ری بووه چی بوون؟ (که سایه تی یا رووداویکی تایبه ت و هتد )
وەک نووسەرێکی دیاسپۆرا له هەندەران چەنده زمانی دایکی له سەر نووسینەکانت یا نووسینی کتێبەکانتان کاریگه ری بووه؟
زمانی "دایک" پێناسەی خۆی دەکات. لەگەڵ لەدایکبوونتدا هاوبەشی خەمتە، هەڵگری ئازارەکانتە و بەو زمانە بیر دەکەیەوە. زانینی زمانی تر هاوکاریی باشترت دەکات بۆ بیرکردنەوە بە جۆرێکی دی. زانینی چەند زمانێک گەشتێکی بەردەوامت پێ دەکات لەناو ئەو زمانە. چاکتر شارەزای وشەکان دەبیت و دەزانیت چۆن و لە کوێدا بەکاریان بەریت. نووسین لە بەرەی هەندەرانەوە دژی لەبیرچوونەوەیە، هەڵگری یادەورییە لە ئامادەبوونێکی ڕۆژانەدا لەناو پانتایی بەرفراوانی شوێنكی نامۆ، کە لە نامۆبوونی خود دەرت دەکات. بەرابەر بەو نووسینانەی لەناو وڵات بەرهەمهاتوون، نووسینی "دایک" لە هەندەران بەوە خۆی جودا دەکاتەوە کە فرە ڕەهەندە، دژی وێڵبوونە، تێکۆشانە لەسەر هەموو بەرەکانی ژیان. ئەگەر لە سەر خاکێک وەک خاکی کورد مرۆڤەکان لە ناو شەڕی بێ وەچان بن، لە هەندەران ئێمە لە جۆرێکی تری شەڕداین بۆ ئەوێ و ئێرە: شەڕی مرۆڤ لەگەڵ نادادپەروەریی.
تا چ راده يه ك هه ستی نه ته وایه تی له سه ر له سەر نووسینەکانت یا له سه رنوسینی کتێبه که تان کاریگه ری هه بووه؟
نووسەری ڕاستەقینە کار بۆ سەرجەمی مرۆڤایەتی دەکات. بۆ ئاسوودەیی هەمووان و دادپەروەریی لە هەر سوچێکی دنیا. ئێمە بەشێکین لە نەتەوە، بەڵام نەتەوە بەشێکە لە هەموو دنیا. ئەمیش گەورەترە. نیشتمان پەروەریی و خۆشەویستیمان بۆ نەتەوە تەواوکەری خۆشەویستیە بۆ هەموو مرۆڤایەتی. ئەوانەی توندڕەون لە بیرکردنەوە و ڕەفتار، یاخود ناسیونالیستن، ناتوانن ببنە نیشتمان پەروەر، چونکو ئەمیان دژی بیرۆکەی توندوتیژییە. دەکڕێ زۆر چاک قسە لەسەر مێژووی نەتەوەیەک بکەین، ڕۆڵی و کاریگەری، چونکو ئێمە بەشێکین لەو مێژووەی ئەو، بەڵام بەبێ ئەوەی پەنا بۆ سڕینەوەی "ئەوی تر" بەرین.
چه نده بیروکه ی فمینیستی له سه ر نوسینه کانتان کاریگه ری هه بووه؟
ناتوانم باس لەو لایەنە بکەم، کەسانی دی دەبێ کارەکانمان هەڵسەنگێنن. بە بڕوای خۆم هیچ کات لەسەر بوارێک و تاقە فیکرێک کارم نەکردووە. فیکری فیمینیستی گۆشەیەکە، فیکری مرۆڤیش لەلام بە گشتی پانتاییە هەرە گەورەکەی گرتۆتەوە. دیارە وەک ژنێک بێگومان مەراقی ئەو جۆرە لێکۆڵینەوە و توێژنەوانەم لەلایە، پێم باشترە لەناو دەقی لێکۆلێنەوەیەکدا جێیان بکەمەوە، نەک ببێتە بابەتی سەرەکیی بەرهەمە ئەدەبییەکانم.
وه ک نوسه ریکى كورد چه نده ژن بونت کاریگه ری هه بوه له سه رکه وتنتدا یا خو به پيچه وانه ى ئه و بووه ته كوسپ له سه ر ريگاتاندا؟ (وه ك ڕاسیسم ، میسوجینی ، یا هه ر ره گه ز خوازییکی)
کەس نییە لە هەندەران بەرەوڕووی کاردانەوەیەکی ناخۆش نەبێت. ئێستا نا دواتر! بەڵام ئەو جۆرە کاردانەوەیە پوختەی کردەوە و ڕەفتاری سەرانسەری کۆمەڵگایەک نییە. هەر چۆن لە کۆمەڵگای خۆماندا، کاتێ لە شارەکانمان بە زۆرەملێی سیاسیی و سەربازی رژێمە فاشییەکان دەربەدەر دەبین، خەڵکی ئەو شارەی بۆی دەچین (کورد نییشینن) بەڵام هەمیشە بە چاوی "غەریبە" و ئاوارەیەک سەیرت دەکەن، لە هەندەرانیش ئێمە غەریبەین، لەگەڵ جیاوازی ئەوەی کە بە سووک سەیرمان ناکەن، با جیاوازیش بین. دەکرێ هەر ئەو جیاوازییە بکەینە هاندەرێکی پێشکەوتنمان.
ئه و خاله پوزیتڤ و نيگه تیڤه ى ژیان له هه نده راندا ، كه تا راده ییک کاریگه ری بووه له سه رنوسه ر بوونی تودا چيه؟
لایەنی نیگەتیڤ ئەوەیە کە داوای خۆگونجانت لێ دەکەن (integration) بێ ئەوەی تەمەنی کەسێک ڕەچاو بکەن، یاخود ماندوبوونی بە هۆی شەڕ و زیندانی وەبەرچاو بگرن، بێ ئەوەی تەواویی ئامرازی ئەو خۆگونجانە بخەنە بەر دەستت. خۆگونجان (وەک لە لێکۆڵینەوەیەکمدا بەناونیشانی "دەنگی شاراوەی ژنان" باسم کردووە) پرۆسەیەکی بەردەوامە، ئێمە لەبەرئەوەی خەڵکی بە ڕەچەڵەکی ئەو وڵاتانە نین، هەموو هەنگاوێكمان بۆ خۆسەلمانن ئەویە کە تا چەندە توانیومانە لەگەڵ ئەو کۆمەڵگا نوێیە خۆمان بگونجێنین. فێربوونی زمان بەشیکە لەو پرۆسەیە، ئیشکردن و دۆزینەوەی کارێک کە لەگەڵ فیکر و تواناتدا دەگونجێت بەشێکی ترە و دەیان بەشی تریش دێنە ڕێت دەبێ وەک بەربەست هەمووی تێپەڕینیت. خاڵی پۆزیتڤیش ئەوەیە، هیچ نەبێت مافمان پارێزراوە، هاوڵاتییەکی ئەو وڵاتە نوێیەیین کە بۆی هاتوین و یاسایەکی بێ گەندەڵ پشتگیریمان دەکات. دروستە کە دەبێ بەو ئامرازە کەمەی لەبەر دەستتمانە جێی خۆمان بکەینەوە. بەش بە حاڵی خۆم کە ڕەخنەش دەگرم؛ هەر چۆن لە کورد لە رەخنە دەگرم؛ هۆشم بەوەیە و پێزانینیشم هەیە کە دەستکەوتی زۆرم وەدەست هێناوە و کە دەخەوم مێردەزمە نایەتە خەونم.
پروژه ى نوسيننت بو داهاتوو چيه و چ په یامێکتان بو نوسه ره انی دیکه له هه نده ران هه یه؟
هەمیشە چەند کارێک پێکەوە دەکەم. وەرگێڕانی ڕۆمانێکم بۆ زمانی فەرەنسی تەواوکرد. سەرقاڵی نووسینی ڕۆمانێکی نوێم، هاوکات بە پێی کات بابەتی ئەدەبی و فیکری بۆ گۆڤارەکان ئامادە دەکەم.
دواجار یەکێکم وەک هەموو ئەوانەی هاتوونەتە وڵاتانی دنیا. بە بڕوای منیش تا دنیا بووە و دەبێت مەسەلەی پەناهەندەیی و کۆچبەری هەر دەمێنێت. چونکو شەڕ و وەیکدادان بۆ سەپاندنی دەسەڵات هەر بەردەوام دەبێت. ئەو کەسەی ڕێی هەندەران لەبەر دەگرێت دەبێت وزەی و توانای بخاتەگەڕ و بە هاتنی یەکەم کۆسپ و تەنگانە کۆڵ نەدات. وەها سەیری کێشەکانیش بکات کە کاتین و بەسەر دەچن. بێگومان هەر وایشن.
به يان سه لمان وب سايت:
Voice of Kurdish-American Radio for Democracy, Peace, and Freedom
-==========================================================
----Interview #11---
فریدا نارین محەمەدی؛ ۆتوۆێژ له گه ڵ ده نگى كورده كان له ئه مريكا
له زه نجيره ۆتوۆێژه كان له گه ڵ ژنانى نوسه رى كورد
٢ي مانگى جون ٢٠١٨
تايبه ت به VOKRadio
له پرسياره كاندا ئيمه هه ولمان داوه له رابوردوى ژيانى نوسه ر، ئه و كه سايه تيه يانه كه كاريگه رى به رچاويان له ژيانى ئه واندا بووه، رولى زمانى دايكى و هه ره ها كاريگه رى زمانه كانى كه له سه ر ئه وان، زور به كورتى زانيارى خر كه ينه وه. هاوكات رولى بيرو باوه رى فيمينيستى له پيك هاتنى كه سايه تى نوسه ر، ئه زمونه كانيان له مه ر نابه رابه رى و نا ته بايي دژ به وان به هوى ژن بونيان به خينه به ر ده س خوينه رانى ئه م زه نجيره وتوويژانه.
نوسه رانى ليهاتوى ژنى كورد له بواره جور به جوره كاندا سه ركه وتنيان وه ده س هيناوه. به شيك له وان وه ك نوسه ره ى كورته چيروك، به شيك له وان وه ك روژنامه نوس و شاعير و به شيكى كه نوستراوه كانيان له سه ر ميژو و كومه لگا و ژينگه و سياسه ت و ئابوريدا بووه.
-------------------------------------------------------------------------
تكايه یێناسه یێک سه باره ت به خوتان بو خوينه رانى ئه م وتوويژانه باس كه ن.
فریدا نارین (محەمەدی)، لە ساڵی 1983 لە شاری مەریوان لە دایک بوومە. لە زانکۆی فەنی و حرفەیی سنە و تەوریز لە بەشی هونەرهای تەجەسومی خویندنم تەواو کردووە. لە منداڵیەوە لە ناو هونەر و شێعردا گەورە بووم و یەکەم کۆپلە شێعرم لە تەمەنی 13 ساڵیدا نووسی. بە پێچەوانەی ئەوەی کە هێچ حەزم لە مکتەب و دەرس خوێندن نەبوو، هەمیشە خۆلیای کتێب خوێندنەوە بووم و ئارەزووم ئەوە بوو کە ببم بە هونەرمەند و نووسەرێکی گەورە بەڵام بە داخەوە بارودۆخ و ژیانی ئێران ئەو فرسەتە نادات، بە تایبەت بە ژن، ئەگەر لە شارێکی چکۆلەشدا بژیت.
لە ساڵێ 2007 بە بۆنەی گوشارەکانی ئیتلاعاتی ئێران بە بۆنەی چالاکیە مەدەنی و هونەریەکانم
ناچار بووم کۆچ بکەم و پەنام بردە باشووری کوردوستان. لەوێ دەستم بە نووسین بە کوردی کرد و لە ماوەی دوو ساڵ و نیو کە لەوێ ژیام ئەزموونی زۆرم لە بواری نووسین و رۆژنامەگەری وەرگرت. بووم بە خاوەن ستوونی حەفتانەی خۆم لە رۆژنامەی هەولێر و لانی کەم هەر حەفتەیەک بابەتێکم لە گۆڤار یان رۆنامەیەکی دیکەش بڵاو دەکردەوە کە زۆربەیان کۆمەڵایەتی و سەبارەت بە ژنان بوون. بەڵام بە داخەوە لەوێش گرووپە توندڕەوە ئیسلامیەکان مەودای درێژەدان بە نووسینیان لێ وەرگرتم و ستوونەکەم چیتر چاپ نەکرا، گوایە ئەو شتانەی من سەبارەت بە دونیای ژنان دەمنووسی، موچڕکەی بە گیانی وزارەتی ئەوقافی کوردوستاندا دەهێنا.
ساڵی 2009 کوردوستانم بە جێ هێشت و پەنام هاورد بە فەرانسە و تا ئێستا لەم وڵاتەدا دەژیم. لێرەش لەگەڵ هەموو دوژواریەکانی ژیانی پەنابەریدا هەوڵم دا درێژە بە کاری هونەری، خوێندن و نووسین بدەم. لە ساڵی 2010 توانیم لە پێشانگایەک لە پاریس هەندێ لە تابلۆکانم نمایش بدەم. لە ساڵی 2012 لە پێشانگایەکی تر لە فرانکفۆرتی ئاڵمان بەشداریم کرد و کۆمڵێک لە شێعرەکانیشم وەررگێڕدراو خرایە بەر لێکدانەوە و رەخنە. هەر لەو ساڵەدا لە زانکۆی نانت لە بەشی مێژووی هونەر و شوێنەوارناسیندا دەستم بە خوێندن کرد.
لە ساڵی 2014 بۆ یەکەم جار بووم بە دایک و لە ساڵی 2015 دووهەمین کۆمەڵە شێعرم بە دوو زمانی فارسی و ئینگلیزی لە لایەن ئێنتشاراتی گوتە و حافز لە ئاڵمان بڵاو کردەوە بە ناوی:
" But I ! Neither a product of love nor pleasure"
ىڵاو کرایەوە کە لە لایەن خاتوو کریستینا و عەلی تاهێری کراون بە ئینگلیزی.
ئيوه له چ تەمەنێکەو دەستتان به نووسین کردوه و بەرهەمەکانی نووسینی خۆتان بناسێنن. تا چ ئاستێک نوسینەکانتان به ژیانی شەخسی تۆوه بەستراوه و ئیلهامی گرتوه؟
نووسین بۆ من کارێکی هەمیشەیی بووە کە لە نووسینی بیرەوەری رۆژانەوە دەستی پێکرد بەڵام یەکەم جار کە دەستم بە بڵاو کردنەوەیان کرد لە دوای زانکۆ بوو، ئەو کاتە 22 ساڵان بووم. لە ساڵی 2003 گەڕامەوە بۆ مەریوان و لەگەڵ وێبلاگ نووسین ئاشتا بووم. لە ساڵی 2004 بە یارمەتی مامۆستایەکم لە مەریوان یەکەم کتێبم کە کۆمەڵە شێعرێک بوو بە زمانی فارسی، بە ناوی "سکوت خاکستری" لە تاران بڵاو کردەوە. هەموو ئەو شێعرانە لە ژیانی شەخی خۆمەوە سەرچاوەیان گرتووە، ژیانێک کە پڕ بوو لە سەرکوت و ترس و خۆف بۆ کچێکی گەنج کە بە دوای ئازادی و گەشە کردن و خۆشەویستیدا دەگەڕا.
ئه و خاله سه ره کیانه ی که له سه ر نوسه ر بوونی تو کاریگه ری بووه چی بوون؟ (که سایه تی یا رووداویکی تایبه ت و هتد )
ناتوانم بڵێم شتێک یان کەسێکی تایبەت چون هیچکام لەمانە بە تەنیا نامانکەن بە نووسەر. بە ڕای
من یەکەم پەرەمێتر جەوهەرەی نووسینە. دواتر خوێندنەوەی کتێب، فیلم بینین و گوێ دان بە
مووزیک و -هتد، ئێنجا روودا و کەسایەتیەکانن کە کەم کەم نووسین دەوڵەمەند دەکەن ئەگینا ئەگەر جەوهەرەی نووسینت ببێت بە ڵام نەخوێنیتەوە و دوور بیت لە پێوەندیە کۆمەڵایەتیەکان و بێ ئاگا بیت لە جیهانیک کە تیایا دەژیت ناتکات بە نووسەر. بەڵام هەمیشە کەسانێک بوون کە بۆ من نموونە بوونە و هێزم وەرگرتووە لێیان وەک نووسەری شیلیایی ئیزابێل ئالێندا یان بەیان سەلمان نووسەری کورد و زۆربەی ئەو نووسەر و هونەرمەندانەی کە لە پاش هەڵاتن لە وڵاتی خۆیان بەردەوام خولقێنەر بوونە.
من یەکەم پەرەمێتر جەوهەرەی نووسینە. دواتر خوێندنەوەی کتێب، فیلم بینین و گوێ دان بە
مووزیک و -هتد، ئێنجا روودا و کەسایەتیەکانن کە کەم کەم نووسین دەوڵەمەند دەکەن ئەگینا ئەگەر جەوهەرەی نووسینت ببێت بە ڵام نەخوێنیتەوە و دوور بیت لە پێوەندیە کۆمەڵایەتیەکان و بێ ئاگا بیت لە جیهانیک کە تیایا دەژیت ناتکات بە نووسەر. بەڵام هەمیشە کەسانێک بوون کە بۆ من نموونە بوونە و هێزم وەرگرتووە لێیان وەک نووسەری شیلیایی ئیزابێل ئالێندا یان بەیان سەلمان نووسەری کورد و زۆربەی ئەو نووسەر و هونەرمەندانەی کە لە پاش هەڵاتن لە وڵاتی خۆیان بەردەوام خولقێنەر بوونە.
وەک نووسەرێکی دیاسپۆرا له هەندەران چەنده زمانی دایکی له سەر نووسینەکانت یا نووسینی کتێبەکانتان کاریگه ری بووه؟
زمانی دایکی بۆ من تەنیا زمانێک بووە بۆ پێوەندی گرتن، چونکوو من ئەم زمانە بەس بۆ قسە کردن فێر بوومە نەک بۆ بەرهەمهێنان. بە ڕای من زمانێک کە نەتوانیت پیی بنووسیت و بخوێنیتەوە زەحمەتە لە نووسینی بەرهەمێکی ئەدەبیدا بیری پێ بکەیتەوە، زۆر جار کە بە کوردی بابەتێکم نووسیوە سەرەتا لە میشکمدا لە فارسیەوە وەرمگێراوە ئینجا بە کوردی نووسیومە. ئێستا ئەگەر زمانی دایکی کاریگەریەکیشی بووبێت ئەوا نائاگاهانە بووە و من هەوڵیکم بۆ نەداوە، بۆ من گرنتر ئەوەیە بتوانم بنووسم و پەیامی خۆم بگەیەنم بۆیە بە هەر زمانێک کە ڕاحەتتر بم ئەو کارە دەکەم. ئەڵبەت هەر زمانێک و کەلتوورێک تایبەتمەنی خۆی هەیە لە نووسیندا و خوێندنەوە و نووسین بە چەند زمانی جیاواز مێشکی نووسەر دەوڵەمەند دەکات، من هەمیشە حەزم کردووە خۆم دەرباز کەم لە سنووری زمان و بە هەر زمانێکی تازە کە فێڕ دەبم، نووسین تاقی بکەمەوە. بۆیە ئەو شتەی کە زیاتر کاریگەری بووە لە سەر نووسینی من لە هەندەران نەک زمانی دایکی بەڵکوو موحیت و کەلتوور و مێژوو و جیاوازیەکانی لەگەڵ ئەو شوێنەی من لێەوە هاتووم، بووە . زمان بۆ من بەس کەرەستەیەکە بۆ نووسین و قسە کردن و بیر کردنەوە و کاریگەری سەرەتایی شتەکانی تر لە سەر نووسینم دایدەنن نەک خودی زمان.
تا چ راده يه ك هه ستی نه ته وایه تی له سه ر له سەر نووسینەکانت یا له سه رنوسینی کتێبه که تان کاریگه ری هه بووه؟
بەو مانایە کە من کوردم و لە لایەن دەسەڵاتێکی مۆستەبدەوە دەچەوسێمەوە کاریگەری لە سەر ژیانم داناوە. بەڵام زیاتر ئەم هەستە کە وەک مرۆڤێک لە سەرەتاییترین مافەکانی ژیان بێ بەش بوومە زاڵ بووە بە سەر شێعرەکانمدا. جا ئەم چەوساندنەوە بە هۆی رەگەزمەوە بووبێت یان جنسیەتمەوە. وەک شاعێر کە دەست بۆ نووسین دەبەم سەرەتا ئازارەکانی ژن بوون خۆیان دەردەخەن نەک کورد بوون. چون بەڕای من تا لەش و رۆحی خۆم نەتوانم لە کۆیلەیی و کۆنەپەرەستی رزگار کەم ناتوانم بە باشی بیر لە چەمکی رزگاری نەتەوایەتی بکەمەوە، بۆیە ئەگەر هەستی نەتەوایتیش لە بەرهەمێکمدا خۆی نیشان دابێت ئەوەش نائاگاهان بووە.
چه نده بیروکه ی فمینیستی له سه ر نوسینه کانتان کاریگه ری هه بووه؟
ئەگەر شێعرەکانی منتان خوێندبێتەوە دەنگێکک دەبیسن وا لە هەناوی ژنێکەوە دەردێت کە زۆر شتی چەشتووە و پڕە لە رەشبینی و گەشبینی و ئارەزوو و ناهومێدی، من کە دەنووسم لە روانگەی ژنێکەوە بۆ دونیا دەڕوانم کە ئارەزووی جیهانێکی دوور لە ئازار و توندوتیژی هەیە، جا نازانم ئەمە ناو دەنن بیرۆکەی فمینیستی یان نە.
وه ک نوسه ریکى كورد چه نده ژن بونت کاریگه ری هه بوه له سه رکه وتنتدا یا خو به پيچه وانه ى ئه و بووه ته كوسپ له سه ر ريگاتاندا؟ (وه ك ڕاسیسم ، میسوجینی ، یا هه ر ره گه ز خوازییکی)
ژن بوون لە هەموو دونیا سەختە. بەڵام لە هەندەران بە لوتفی بوونی یاسا و ئازادی دەربڕین هومێدی بەرەو باشتر چوون هەیە. وەک پەنابەر، تا ئێستا هەستم نەکردووە کە ژن بوونم بووبێتە هۆی سەرکەوتن یان دواکەوتنم، ئەڵبەت هەستم بەمە کردووە کە وەک ژنێکی کورد چۆنیەتی ژیان و تەجروبەکانم، پرسیاری دروست کردووە و سەرنجی خەلکی ئەورووپی راکێشاوە بەڵام هەستم بە راسیسم یان شتی لەم چەشنە بە هۆی ژن بوونمەوە نەکردووە.
ئه و خاله پوزیتڤ و نيگه تیڤه ى ژیان له هه نده راندا ، كه تا راده ییک کاریگه ری بووه له سه رنوسه ر بوونی تودا چيه؟
گرنگترین شت رزگار بوون لە سانسۆر و نەترسین لە نووسین. لە سیستەمی ئەۆرووپا بە پێچەوانەی ئێران و کوردوستان، بە ئازادانە نووسین فێری رێز گرتن لە خۆت دەبیت. کاتێک کە نووسەرێک لە لایەن سیستەمێکەوە ناچار بە خودسانسۆری دەبێت یان بەرهەمەکانی سانسۆر دەکەن، وردەوردە لە باتی گەشە کردن دەشکێتەوە. نووسین لە وڵاتێکی ئازاد و بێ سانسۆر هێز دەبەخشێت بە نووسەر. خاڵێکیتر ئەوەیە کە لێرە نووسەر و خوێنەر سنوور و پێگەیان دیاری کراوە بۆیە نووسین ئاسان نییە و بەرپرسایەتی زۆری بە دواوە هەیە و وەک لای خۆمان هەر کەسێک ناتوانێت ببێت بە خاوەن بەرهەم و خوێنەری خۆی. تۆ ئازادیت بنووسیت و بەرهەم بڵاو کەیتەوە بەڵام دواتر دەبێت وڵامی زۆر پرسیاریش سەبارەت بە ناوەڕۆکی بیرکردنەوە و بەرهەمەکەت بدەیتەوە. هەموو ئەو ساڵانەی لە ئێران و لێرەش -لە ناو هاوزمانەکانمدا، چ بە نووسین چ بە شێوەکاری بەرهەمم بڵاو کردووەتەوە هیچکات رووبەڕووی پرسیار نەبوومەتەوە بێجگە لە دەست خۆشی و ئافەرین بیستن، بە ڕاستی ئەم دوو وشە نابنە هۆی باشتر بوونی بەرهەم بەڵکوو رەخنە و پرسیارە کە بەرهەم هێنەر مەجبوور دەکات پێش بڵاو کردنەوەی کارەکانی پێداچوونەوە بکات و کاری باش بڵاو بکاتەوە. موخاتەبی ئەورووپی پرسیاری زۆر دەکەن و دەتبەنە ناو فکر. ئەمە ئەو شتەیە کە نووسەر و هونەرمەندان و بەرهەم هێنەران پێویستیانە ئێمە لەم بارەوە هیشتا زۆر فەقیرین.
پروژه ى نوسيننت بو داهاتوو چيه و چ په یامێکتان بو نوسه ره انی دیکه له هه نده ران هه یه؟
خەریکی چیرۆکم و کاری وەرگێرانم بە دەستەوەیە بەڵام نازانم کەی دەتوانم بڵاویان کەمەوە چون ئێستا ئەرکی دایکایەتیم زیاتر بووە و ئەمەش بە راستی خۆی کارێکی گەورە و هونەرێکە کە هەموو کاتم دەگرێت بەڵام چێژی لێ دەبەم. پەیامێکی تایبەتم نییە، هیوای سەرکەتنم هەیە بۆ هەموویان.
Voice of Kurdish-American Radio for Democracy, Peace, and Freedom
====================================================
Interview #12
Interviews with Kurdish Writers Series
June 7, 2018
Exclusive; VOKRadio, Los Angeles
In honor of the Kurdish Women Writers, Voice of Kurdish American Radio for Democracy, Peace, and Freedom, from the U.S, in collaboration with the organization World Women for Life (WWFL), conducted interviews with women identified writers from Kurdish decent. In this series, we learn about the lives and work of these talented writers, as they share with us the inspiration behind their work and contribute their insightful wisdom on working as Kurdish writers in today's world. In these interviews, we learn about the writer's backgrounds, interests, their role models, motivations, the role of mother tongue and relationship to other languages, as well as their take on feminism in their writing, experiences of gender-based discrimination, and misogyny.
These writers work in diverse fields and span different genres of writing. Some are accomplished authors of novels, while others work in journalism, poetry, and non-fiction.
Interview with Dr. Soraya Fallah, a writer in the research arena *****************************
Please introduce yourself the way you would like to be introduced to our audience.
My Name is Soraya Fallah, I am a researcher and a graduate scholar with a doctoral degree in Educational Leadership and Policy Studies concentrating in Culturally and Linguistically Diverse (CLD) population, Disabilities, and immigrant families from the Middle East, North Africa, and Southwest Asia (MENASWA).
I attained Master's degree in International Relations and law, and I concentrated on Women's Rights. I am also a women and Human Rights activist for gender equality and the empowerment of women around the globe emphasizing on Iranian and Kurdish Women and currently I am UNWomen-LA chapter's ambassador.
As a career, I am a social worker, who provides services to a very volatile population of elderly immigrants. I have been working as a social worker and supervisor for more than a decade. In these years, I have trained and educated many social work interns and graduate students from different universities. One of my other primary duties have been to educate immigrants and help them navigate the various challenges they face as they try to integrate into an entirely new country. I strive to combine activism with academia to give a voice to underprivileged children and their families.
Please introduce your books or any published work that you may have.
I have a few published books, chapter book, and participated in a few book project as a subject matter expert. I published several books in Iran and my articles in English, Farsi and Kurdish are regularly published in several international media outlets and magazines.
My books and chapter book are in premier reference sources. Just for purpose of your readers let's clarify what premier reference source per my publisher, IGI Global entail:
"Authored and Edited Monographs include highly-descriptive chapters detailing progressive research in a broad range of topics and concepts. These publications are developed by international scholars and experts across a variety of disciplines and delve into various researches pertinent to those studying in the field. Premier Reference Sources are essential resources for libraries, academicians, researchers, professionals, practitioners, instructors and students of both the undergraduate and graduate level"( IGI)1.
My latest publication(2018) isa chapter of a book called Social Justice and Parent Partnerships in Multicultural Education Contexts, which was edited by Katherine E. L. Norris, Shartriya Collier.(see the you tub)2 The book is a critical scholarly resource that explores the importance of cooperation between parents, teachers, and administrators to create valuable support systems that will promote student success through strategies using social justice. Featuring coverage on a wide range of topics, such as parent collaboration, bilingualism, and community-based partnerships, this book is geared toward academicians, researchers, and teachers seeking current research on the importance of cooperation between parents and education professionals in encouraging positive student outcomes in multicultural learning environments.
Name of my chapter book: Challenges and Strategies for Establishing Strong Partnerships: Special Education and CLD Families, which I co-authored with Dr. Wendy Murawski.
The objectives of this chapter are: 1. to identify the key issues for CLD families of children with disabilities, 2. to review the literature and research on the partnerships between schools and these families, and 3. to recommend specific strategies for parents and educators as they strive to improve their collaboration on behalf of students.
The objectives of this chapter are: 1. to identify the key issues for CLD families of children with disabilities, 2. to review the literature and research on the partnerships between schools and these families, and 3. to recommend specific strategies for parents and educators as they strive to improve their collaboration on behalf of students.
If the readers like to see the link to my/our latest publication, please see the reference 3,4
My older published book is an exploratory resource based book under a bigger project for dissemination of information about different countries, ‘Green Book Project Series'. I was able to publish about History and Politics of Hungary, Green Book. The publisher of this book was The Institute for Political and International Studies (IPIS) Tehran 1990 (Farsi print)
I also published 4 reference books "Investigation and Summary of the Promotional Theses of Experts from the Ministry of Foreign Affairs in Iran during the Period of 1979 to 1996, Volumes 1,2,3, 4, Reference Book Set, IPIS, Tehran 1996 (Farsi print).
The book project by other authors that I was contacted as a Subject Matter Expert(SME)were:
-Chapter Book Review: Human Rights and National Security, Ralph David Fertig,2017;
-Inside Syria: The Backstory of Their Civil War and What the World Can Expect,
-Prometheus Books , 2014; No Child Execution, "Tale of Two Nazanin" HarperCollins Publisher, 2012
Moreover, I should let you know that as a researcher I spend big amount of time on writing articles for educational journals. My latest journal article was published on Feb 2018 on The Journal for Special Education Apprenticeship (JoSEA). The article's name is "The Importance of Developing Cultural Competence in Working with Families of Students with Disabilities from the Middle East, North Africa, and Southwest Asia." However, due to the process complexity of article writing, Dr. Wendy Murawski from CSUN-CTL and Zaniar Moradian as data analysts were involved as well.
-Chapter Book Review: Human Rights and National Security, Ralph David Fertig,2017;
-Inside Syria: The Backstory of Their Civil War and What the World Can Expect,
-Prometheus Books , 2014; No Child Execution, "Tale of Two Nazanin" HarperCollins Publisher, 2012
Moreover, I should let you know that as a researcher I spend big amount of time on writing articles for educational journals. My latest journal article was published on Feb 2018 on The Journal for Special Education Apprenticeship (JoSEA). The article's name is "The Importance of Developing Cultural Competence in Working with Families of Students with Disabilities from the Middle East, North Africa, and Southwest Asia." However, due to the process complexity of article writing, Dr. Wendy Murawski from CSUN-CTL and Zaniar Moradian as data analysts were involved as well.
This article describes the importance of developing cultural competencies when working with families who come from culturally and linguistically diverse (CLD) backgrounds. Using a mixed methods study, the experiences of 125 families from Middle Eastern, North African, and Southwest Asian (MENASWA) descent who have children in the U.S. Special Education system were analyzed. The intent of the research was to determine if specific demographics impacted the experiences and perceptions of these families, most specifically their perception of a school's cultural competency. Survey responses and interviews resulted in numerous suggestions and recommendations that can help educators and administrators to better serve this under‐represented population. If your readers would like to see the article please see the reference 5.
If writing a dissertation and thesis counts in your category, my dissertation is 340 pages, "Giving voice to an invisible population: The experiences of families of students with disabilities from the Middle East, North Africa, and Southwest Asia (MENASWA) in the United States special education system" and my Master's thesis was on "The Role of the United Nations in the Progress of Women's Rights".
Who are/were your role models in writting? Who motivated you?Role model for writing; my role models rises from who I learned from when I was a child, a teenager, younger, and now. Reading philosophical and theoretical books, and literature from different authors and genres helped me to be familiarized with different cultures, styles and ideas. I got familiarized with Russian literature, writers such as Anton Chekhov, Leo Tolstoy, Maxim Gorky, Fyodor Dostoevsky, French writers like Romain Rolland for his love to human dignity, Victor Hugo, Antoine de Saint-Exupéry, Latino literature like Gabriel García Márquez for his magic realism.
Thanks to the Iranian and Kurdish literary translator, Mohammad Ghazi allowed us to learn more about what was happening outside of the box we lived in.
Defiantly Iranian mainstream writers like Samad Beharangi, writers like Mahmoud Etemadzadeh (Behazin), Sadegh Hedayat, Ali Ashraf Darvishian, Ghodsi Ghazi Noor, Mahmood Dowlatabadi influenced my mind and ideas so much.
Defiantly Iranian mainstream writers like Samad Beharangi, writers like Mahmoud Etemadzadeh (Behazin), Sadegh Hedayat, Ali Ashraf Darvishian, Ghodsi Ghazi Noor, Mahmood Dowlatabadi influenced my mind and ideas so much.
Poets like Ahmad Shamlou, Hushang Ebtehaj, Siavash Kasrai, Forough Farrokhzad and modern contemporary poets in Iran were and still are part of my generation's favorites.
I can't deny the powerful effects becoming part of social activism community where along with my comrades we had to read book to stay in that circle also helped me to become familiar with many writers and books in Iran and Kurdistan.
Spending most of my youth hood writing personal journals, reading literature, resource books, and science books and being encouraged by my immediate family members like my older sister , my uncle and aunt (from my mother side), and my father for my systematic book reading and writings, BOOK became big part of my life.
In my teen age time, there was no appreciation and celebration of women writers, as such most of the books and translation, were by men. However some of those men had very soft hearts and I replaced them with women. I remember seeing a book, by Jane Austin and reading it, poets like Forough Farrokhzad, Simin Behbahani, and ...made me proud and inspired. For instance I was not a fan of Masturah Kurdistani(Ardalan) 's writing, but knowing that a woman was one of the first historian and poet in 19 century offered me a sense of pride and hope, although could not relate so much with classic poems.
Later on I learned that reading realism strikes me more than idealism. I liked to read books that represent subject matter truthfully rather than the preeminent value of imagination. I think that's why I started with daily journals
and writing about books I was reading. Meeting some of them was a great deal in my life.
I was encouraged by my immediate family, relatives and teachers from a young age. During my undergrad I started working in IPIS, and Dr. Asad Ardalan Legal Expert in the Ministry of Foreign Affairs in Iran motivated me. Lateron in Diaspora my immediate family and my dissertation advisor and mentor, Dr. Murawski, encouraged me to write "WRITE LIKE THE WIND!".
Overall I was motivated by my surroundings and the issues that created questions in my mind. My husband is one of my most encourager to publish my ideas and writings.
My motivations and undeniable drives are what helps me to share my knowledge with the world, add to the literature, introduce maybe- a new thing to others, and appreciate the hard worthy process. What I see, others might not,but I strive to open the eyes and minds of people through writing books, articles, poems and research development.
How has your mother tongue impacted your writing? It is unfortunate that the language our mother spoke to us in, the languages we had learned our first song in, the language we were comfortable expressing our self in was strictly forbidden in all official settings including school. For a child the message is that your native language is not good enough which affect one's personality and self-esteem for his/her entire life.
Luckily I am literate in my mother tongue, writing, reading and understanding Kurdish (Sorani). I learned via attending classes during a period of time that IRI was not ruling Kurdistan of Iran in a non-governmental, unofficial institute ‘ The center for Renovate Kurdish culture and language (Bnkey Bujanneweykoltor o Zmanikurdi بنکه ی بوژاننه وه ی کولتورو زمانی کوردی)" which was shot down by IRI during warfare with Kurdistan region in Iran.
I also learned underground at home by my father. Unfortunately like all other Kurds in Iran, I have not had an official schooling for Kurdish language. I also consider Farsi my second natural language as I grew up with this language and studied it. I wrote my books in Farsi and I am completely familiar with the literature in Farsi. I believe children who are multilingual can help build a more peaceful global world.
My mother language plays a big role in my understanding of the world. I learned through the banning of my mother tongue in schools and hiding Kurdish books underground, that we are powerful people. I learned that they fear our ability to empower ourselves through knowledge and culture that our own language. I found the power and influence of language, and I think everyone should be literate in their mother tongue. "If you talk to a man [and woman] in a language he [and she] understands, that goes to his [her] head. If you talk to him [her] in his [her] language, that goes to his[her] heart"(Nelson Mandela).
How does your Kurdish origin appear in your writing?
As a researcher I try to skip subjectivity in my professional writing and research as part of ethical practices in research. However, In my other areas such as writing articles on Kurdish issue's, subjectivity always appears in my writings. My background is stems from both obstacles and privileges. It is such a challenging area.
Generally speaking our identity, being part of a group, community, a natural belonging of an ethnicity, our gender or an arbitrary group gives us some perspectives that create our subjectivity. We all possess biases/beliefs, ideas or perspectives and use them to influence our world. These are based upon our vision and values in life. Our different perspectives can create conflict or lead the way to negotiations. Writing book or article, research, or speeches are not immune to these different perspectives. Our choices of writing and topics sometimes demonstrate subjectivity. For instance, for my researches, I have focused on hyphenated identities such as the Immigrant, Middle Eastern students with disabilities, and, women This indicates my deep concern for the well-being of this group.
Each time I do part of a research, I notice that my background and current profession is influencing my choices. However, I became aware of my own biases which help me to avoid my subjectivity. I learned how to control them. Peshkin (1988) suggest a "formal, systematic monitoring of self" (p. 20). This will guide me as I continue to work in research arena. The more aware I become, the more I will consciously mitigate the impact of these biases. As Peshkin says, awareness will "enable [me] to manage it" (p. 20). I will use journaling and taking meticulous notes to uncover, monitor, and manage my subjectivity. It is obvious that I can't write about such and such country in which t I am not an expert on , or about the challenges women from another country face that I am not familiar with. As s such, Kurdish background appears so much in my daily writings, not much in academic writings unless it is evidence based.
As a feminist one of the issues occupying my mind is gender issue. I always pay attention to women's issues, and writing about them. Unlike some street ideas on feminism, feminism is not about domination of women or power of one over others.
We are just not sexist; we believe in gender equality, we believe that women and men should have equal rights and opportunities, same political, social and economic rights. All those exists in my writings, in fact my master thesis is on women's right which was one of first thesis on women's right in 80s in Iran. I am thinking about the root of my feminism character, I was very young (pre-teenage) when I got involved with activism in Iran. In that time my mother, sisters, and none of my fellow female activists were prepared for the mass atrocities and human right violations that followed. Facing a gender distinction in any treatment, politically and culturally made me to become a feminist.
As a female identified writer, what kinds of gender-based issues/obstacle have you faced?
I don't think you will find a woman writer who has fully felt supported by different genders. We all faced gender discrimination in one way or another. In fact, the discernment is from both genders. Sometimes we were not taken seriously and judgment toward women writers is more apparent. People expect women to use more proper words and less "naked ones", and most of the literature winners are men.
When I still see that out of 114 Nobel laureates in literature from 1901 to 2017 only 14 women awarded, I feel that the issues are bigger than what I see. There are so many underlying factors when it comes to gender based problems and obstacles for women. I started writing when I was in school, like all other classmates, I was encouraged so much by my family, taking part in school wall newspaper as well. I never felt the different treatment as the schools were gender based and my father would pay so much attention to our essays. Later on during my undergrad, I got a chance see some distinctions. Up to today there are so many changes that have happened through the hard works of activists, researchers, and social media on the dissemination of information from men and women.
As a Kurdish woman writer, what kinds of minority-based problem, issues, or obstacle have you faced in relates to writing, publishing, and..?
As an ethnic minority writer I faced significant discrimination in my home country. Getting a writing project for me required so many steps. Despite that I was not raised as a religious person, but growing up a Kurd, a religious minority and a woman was challenging. The dominant culture, the legal system and the entire political regime makes one feel inferior. Some parts of my master thesis were removed, my name was taken away from one of my publications, and one of my proposals was not accepted due to check marking a box as not being a Shia (dominant branch of Islam in Iran). Here, outside of Iran, I face some issues as well.
Many Iranians steer away from our writings, activism, support, or publications,, particularly if the writing is about Kurdish issues, Kurdish political prisoners or anything related to Kurds. Sometimes they feel that it is too complicated for them to understand and give support. I understand the issue as it goes back to Iran, that people want to escape persecution or any questions from authority. In academia, I have not faced this issue, as the most of the work that I do is research based. Another problem might be related to English as a second or third language for me. I struggled and I am still struggling, as Iam not sure if this challenge will sever fully go away. Most of the time I use professional editors to overview my writings. In the beginning I was shy to admit it, then during my doctoral program I learned that my best professors who has hundred of publication are always using professional editors and experts and peer review process.
Have you faced misogyny, racism from the community you belong to?
Even inside the writers and authors world there is some discrimination against woman. However, misogyny exists; we all know that there is some hatred, contempt or prejudice against by groups who are not willing to listen to our ideas. The sad part is some woman feels their position is threatened by other women, they feel the need to become more hostile or belittle others .This can show by ignoring your writing, articles, book, idea or your projects.
One of the way that can this hostility, misogyny, and discrimination change is through support one another. There are so many changes in various areas of science ,research and job markets for closing the gaps of gender equality, but I think in this area there is still so much to be done. These areas continue to be male dominant.
Despite such obstacles, considering constructive criticism, I am humbled to receive warm support and encouragement from people for my writing, as well as to receive awards for them.. I am hoping to be a consistent influence in changing this negative phenomenon of misogyny.
What are your future plans for your writing? What message do you have for other writers?
Currently, I have a research project that I am working on and usually don't talk about my future plans particularly in writing. Because it is hard to publish book or articles, and I don't want to get disappointed or disappoint people.
My advice and suggestion is to choose writing as a tool of breaking silence, even if you don't publish it. Don't wait for the greatest publisher to offer you an opportunity. If you are inspired and motivated to produce various forms of literary art and writing such as poetry, essays , novels, news, short stories, blogging your ideas ,plays, screenplays, reports and articles that may be of interest to the public, you are a writer already. Don't compare yourself with other writers. You are you, your pen and words belongs to you.
My message is that everyone won't write a book. If you are passionate and have ideas bring it to reality, there are many ways to do so. If you come up with a good idea and dream to bring it about reality, then do it. At least write a small article and expand it. It is a hard journey and helps to become more self-aware. There at too many important matters in this world, too many people who care about them, but not many to write about them. I think the more we write, the more we find humbleness inside. Finally yet importantly, if you want to write something, educate yourself on that subject matter and get enough knowledge to endow the message you want. Good luck.
2) https://www.youtube.com/watch?v=f0waUoOa2AM&feature=youtu.be
4) https://www.igi-global.com/chapter/challenges-and-strategies-for-establishing-strong-partnerships/197849
5) http://scholarworks.lib.csusb.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1064&context=josea
6) Peshkin, A. (1988). In search of subjectivity--one's own. Educational Researcher, 17(7), 17-21. (ER)
Voice of Kurdish-American Radio for Democracy, Peace, and Freedom
